Na co uważać przy uprawie malin i jeżyn
Jeżyna, zwana też ożyną lub ostrężyną, to rodzaj rośliny z rodziny różowatych, spośród której zwyczajowo wyróżniamy gatunki określane jako maliny. Owoce tych krzewów są bardzo smaczne i pożywne, jednak ich uprawa wiąże się z kilkoma komplikacjami.
Trudny charakter
Tak jak pozostałe gatunki różowate, również jeżyny charakteryzują się szybkim i stanowczym rozwojem. Większość odmian posiada chroniące przed niechcianymi intruzami kolce. Pną się obficie, mają także tendencję do duszenia okolicznej roślinności. Dlatego plantację malin czy jeżyn należy zaplanować rozsądnie: nie nadadzą się do małych ogródków, ponieważ błyskawicznie je opanują. Do prawidłowego wzrostu będą potrzebować podpórek lub płotów.
Oprócz tego pielęgnacja, zbiory i przycinanie mogą być kłopotliwe ze względu na ostre kolce, dlatego w zgodnej opinii nie są roślinami do uprawy dla mniej zaawansowanych. Na szczęście przynajmniej to zagrożenie da się wyeliminować za pomocą odpowiedniego doboru gatunków.
Odmiany
Szeroki wachlarz odmian tej rośliny możemy podzielić na te pochodzące z naszej strefy klimatycznej oraz gatunki importowane. Jednocześnie niektóre na skutek krzyżówek oraz manipulacji genetycznych zatraciły kolce, zachowując smaczne owoce.
Jeżyny rodzime:
- Orkan, nie posiada kolców, dobrze rozwija się w zacisznych kątkach, daje dość duże owoce dobre na przetwory.
- Gazda, posiada niewielkie kolce, ma średnie owoce o słodkim smaku i wyraźnym aromacie.
Jeżyny importowane:
- Black Butte, daje duże i ciężkie owoce, odmiana wczesna.
- Karaka Black, owocuje obficie na początku sierpnia.
- Thornless, jak sama nazwa wskazuje, wszystkie odmiany opatrzone tym przedrostkiem nie posiadają kolców.
- Helen, daje dużo smacznych owoców, bezkolcowa.
Maliny rodzime:
- Polana, najpopularniejsza odmiana, odporna i długo owocująca, smaczne owoce na przetwory i do spożycia na surowo.
- Polka, dojrzewa wcześnie i nie jest podatna na zamieranie pędów.
- Beskid, owocuje wyłącznie na pędach dwuletnich, odporna na gnicie.
Maliny importowane:
- Latham, bardzo odporna na mróz, w efekcie daje duże plony.
- Pruska, bardzo plenna, dlatego polecana jest uprawa na drutach, daje duże owoce.
- Lloyd George, owocuje także jesienią, niezbyt odporna.
Najbardziej zalecane i najsmaczniejsze maliny i jeżyny będą pochodzić z odmian owocujących jeden raz, powtórne owocowanie jesienne zmniejszy zbiory i wpłynie na ich jakość.
Stanowisko
Maliny i jeżyny to wymagające uprawy, które najlepiej zasadzić na miejscu słonecznym, o glebie wilgotnej, żyznej, z odczynem lekko kwaśnym. Nie mogą to jednak być tereny zalewowe, ani charakteryzujące się wysokim stanem wód gruntowych. Ziemię przed posadzeniem przekopujemy z obornikiem, a krzewy sadzimy wczesną wiosną lub późną jesienią, ten drugi termin będzie bezpieczny tylko w przypadku łagodnych zim. Rośliny sadzimy płytko, najlepiej o 2-3 centymetry głębiej niż w mateczniku, pęd ucinamy do wysokości 10-15 cm od ziemi. Dbajmy o co najmniej 2 metrowe odstępy między krzewami, które potrzebują dużo miejsca. Ziemię wokół nowo zasadzonej jeżyny warto uklepać, polepszy to wchłanianie wody, którą obficie podlewamy rośliny.
Pielęgnacja
Maliny i jeżyny potrzebują oparcia - możemy wykorzystać w tym celu tyczki, pręty lub płoty. Ponieważ ich przyrost jest imponujący, wymagają uzupełniania gleby składnikami mineralnymi. Wczesną wiosną będzie to nawóz wolno uwalniający azot, ważny szczególnie w pierwszych latach rozwoju. W maju i czerwcu użyjemy saletry amonowej, zaś starsze uprawy powinny zostać zasilone wczesną jesienią nawozem mineralnym z potasem i magnezem.
Oprócz słońca i pożywienia jeżyny będą potrzebowały dużo wody, dlatego nie możemy zapomnieć o regularnym podlewaniu.
Cięcie
Maliny najefektywniej owocują raz, dlatego dla maksymalizacji zbiorów należy oczyszczone z owoców uschnięte pędy wyciąć. Podobnie robimy z rozszerzającymi krzew pędami bocznymi, nie omieszkajmy po przekroczeniu wysokości, do której jesteśmy w stanie sięgnąć, ucinać wierzchołki. To nie koniec zmartwień, ponieważ tak przycięta roślina ma tendencję do zagęszczania wewnątrz. Dlatego też musimy uważnie przejrzeć podstawę rośliny pod kątem wyrastających z korzeni pędów. Najlepiej, gdy prace wykonujemy nożycami na wysięgniku, koniecznie zaopatrzeni w okulary i grube rękawice.