Nawłoć, zdrowa i efektowna roślina

Popularne gatunki nawłoci

Najczęściej spotykamy na naszych terenach tzw. nawłoć pospolitą, rosnącą dziko nawet na rumowiskach, nieużytkach czy bardzo słabych glebach, np. przy zbiornikach wodnych. Roślina wytrzymuje nawet ostrą zimę, mrozy, a także susze. Najbardziej lubi stanowiska słoneczne i półcieniste. Rozmnaża się wczesną wiosną poprzez podział roślin – łatwo sama się rozsiewa, rozsypując zawartość pędów nasiennych. Dla zahamowania rozprzestrzeniania się tej ekspansywnej rośliny warto jesienią usuwać jej rozrodcze pędy. Nawłoć, z uwagi na swoje zdrowotne oraz ozdobne własności, jest specjalnie hodowana w ogrodach i na polach uprawnych. Jest to tzw. nawłoć ogrodowa.

Nawłoć jako roślina ozdobna

Nawłoć często bywa sadzona całymi grupami na rabatkach wraz z innymi bylinami w dużych ogrodach czy parkach. Nie wymaga ona zbytniej pielęgnacji, dlatego chętnie stosowana jest na działkach, a także w przydomowych ogródkach stylizowanych na wiejskie. Szczególnie dobrze prezentuje się w towarzystwie wysokich traw ozdobnych.

Nawłoć może stanowić także dekoracyjny kwiat cięty, a po wysuszeniu – wraz z innymi kwiatami – świetnie współtworzy rustykalne suche bukiety.

Nie bez powodu nawłoć bywa też nazywana (według dawnych ludowych nazw) polską mimozą, złotą dziewicą, złotą rózgą czy złotnikiem. Stanowi także roślinę miododajną, wabi w swoje okolice pszczoły i inne owady.

Zdrowotne właściwości nawłoci

Nawłoć stanowi ceniony surowiec zielarski. Zbiera się górne części pędów rośliny w okresie kwitnienia (o długości około 25 cm). Zbiór powinien odbywać się przy suchej pogodzie, a suszenie w cieniu. Najskuteczniej przebiega ono w suszarni. Ziele nawłoci zawiera kwasy organiczne, saponiny, garbniki, olejki eteryczne oraz flawonoidy, wśród których najcenniejsze to rutyna i kwercetyna.

Dobroczynne działanie wodnych oraz wodnoalkoholowych wyciągów z ziela nawłoci polega między innymi na tym, że:

- zwiększają one wydzielanie moczu, działając odkażająco na układ moczowy,

- działają przeciwzapalnie i niszczą drobnoustroje,

- działają rozkurczowo, przeciwbólowo,

- obniżają ciśnienie tętnicze krwi,

- wzmacniają i uszczelniają naczynia krwionośne,

- przeciwdziałają wysiękom i obrzękom,

- odtruwają organizm, ułatwiają wydalanie szkodliwych substancji,

- wyciągi wodne z ziela nawłoci pomagają leczyć nieżyty żołądka oraz jelit.

Dawniej sok z nawłoci lub maść (która powstawała z ucierania masła ze świeżym zielem) stosowano do leczenia ran, wyprysków i oparzeń. Napar z nawłoci służy także w kosmetyce do przemywania skóry łojotokowej, skutecznego zwalczania trądziku młodzieńczego i różowatego, zapalenia mieszków włosowych. Ponadto oczyszcza, zmniejsza pory, osusza i łagodzi podrażnienia oraz rozjaśnia cerę.

Nawłoć stosowana jest przy licznych schorzeniach, w tym także przy leczeniu stanów zapalnych i infekcji układu płciowego i moczowego, przy kamicy moczowej, zakłóceniach metabolizmu, a także przy autoagresji immunologicznej (reumatyzm, toczeń, łuszczyca).

Uwaga! Nawłoć jest rośliną szkodliwą dla bydła i może wywoływać u zwierząt zatrucia (gorączkę, obrzęki, nadmierne wydzielanie moczu).