Rośliny do formowania – najlepsze gatunki

Sztuka formowania roślin

Przycinanie roślin w fantazyjne kształty wielu z nas kojarzy się pewnie z wiekową sztuką bonsai, polegającą na uprawie miniatur drzew i krzewów w specjalnych płaskich pojemnikach. Specyficznie uformowane bonsai mają także swoje odpowiedniki wśród roślin rosnących bezpośrednio w glebie – są to tzw. niwaki, określane często jako ogrodowe bonsai. Te charakterystycznie podcinane i formowane rośliny są typowe dla ogrodów japońskich, w których wraz z innymi obiektami, np. kamieniami, tworzą pełen uroku i wyjątkowej atmosfery krajobraz. Formowanie roślin to jednak nie tylko sztuka japońska obfitująca w różnorodne techniki i style. W naszych ogrodach i na działkach dominują przede wszystkim zwarte, formowane żywopłoty lub efektowne solitery, np. w postaci kul czy stożków. Dużą popularnością cieszą się także okazy wieloletnie hodowane w donicach, które również z powodzeniem znoszą cięcie i cieszą oko swoją zwartą bryłą. Kluczem do udanej hodowli i formowania roślin ozdobnych jest w pierwszej kolejności wybór właściwych ich gatunków. Poniżej przedstawiamy, które rośliny warto zasadzić w ogrodzie, by móc tworzyć topiary – zielone rzeźby.

Czy wiesz, że…? Formowanie roślin ma wiele zalet – przede wszystkim pozwala wyeksponować określone okazy, a także tworzyć przestrzenie o unikalnym charakterze. Regularne przycinanie wywiera też korzystny wpływ na kondycję drzew i krzewów oraz ogranicza ich wzrost, dzięki czemu w ogrodzie mamy miejsce na hodowlę różnych gatunków.

Rośliny iglaste do formowania

Formowanie iglaków może okazać się zajęciem przynoszącym satysfakcjonujące efekty, pod warunkiem wyboru właściwych gatunków roślin. Wiele iglaków nadaje się do podcinania i kształtowania – również tych, które hodujemy w donicach. Niektóre z nich posiadają naturalnie pokrój stożka lub kuli, co warto wykorzystać, by tworzyć nawet proste, geometryczne roślinne rzeźby. Niestety, iglaki rosną raczej powoli, dlatego nadawanie im pożądanych kształtów wymaga wiele czasu i cierpliwości.

Thuja Szmaragd D19 80 - 100 cm

Żywotniki – zwane popularnie tujami. Podcinać możemy zarówno wykorzystywane na żywopłoty żywotniki olbrzymie, jak i żywotniki zachodnie. Najpopularniejszą odmianą żywotnika jest ‘Smaragd’, występujący popularnie pod nazwą tuja szmaragd. To rośliny zimozielone, dosyć łatwe w pielęgnacji i odporne na przycinanie. Żywotniki przybierają zwykle pokrój stożkowy, kolumnowy lub kulisty, więc stanowią dobry materiał na formowane żywopłoty i szpalery.

Porada eksperta Kiedy przycinać tuje? Najlepiej wczesną wiosną, w kwietniu (zanim pojawią się młode przyrosty) oraz w czerwcu. Ostatnie skracanie pędów możemy przeprowadzić najpóźniej w połowie sierpnia – podobne zasady dotyczą przycinania wszystkich iglaków. Dzięki „strzyżeniu” nadamy drzewkom ładny pokrój i poprawimy ich kondycję.

Nożyce akumulatorowe do krzewów Bosch

Cyprysiki – najpopularniejsze u nas gatunki cyprysików to cyprysik Lawsona, cyprysik groszkowy oraz cyprysik japoński. Poszczególne odmiany mogą przybierać pokrój stożkowy, kulisty bądź płożący i charakteryzują się igłami o różnych odcieniach. Rośliny te są bardzo podobne do żywotników. Jeśli planujemy rozpoczęcie hodowli cyprysików lub opisanych wyżej tuj, warto poczytać o zasadach ich sadzenia i pielęgnacji.

Cis pospolity – jest długowieczny i zimozielony, a ponadto charakteryzuje się wolny wzrostem i gęstą koroną. Szybko się regeneruje, co sprawia, że doskonale sprawdza się w roli materiału na roślinne rzeźby bądź gęste, formowane żywopłoty.

Jałowce – to wiecznie zielone krzewy albo niskie drzewa o bardzo wolnym wzroście i ostrych igłach. Do gatunków, które możemy formować, należą jałowiec pospolity, pośredni, wirginijski i płożący występujące w licznych odmianach i charakteryzujące się różną formą korony. Dobrze tolerują przycinanie i łatwo nadamy im określą formę.

Modrzewie – to wysokie drzewa iglaste, zrzucające igły na zimę. Spośród wielu gatunków w Polsce uprawiane są najczęściej dwa: modrzew europejski i modrzew japoński – oba dobrze znoszą formowanie, a modrzew europejski, z racji silnych przyrostów, doskonale nadaje się do kształtowania w fantazyjne rzeźby.

Czy wiesz, że…? Formowanie roślin będzie łatwiejsze, jeśli sięgniemy po odpowiednie akcesoria. W ukierunkowaniu pędów roślin i nadaniu im kształtu pomocne są sznurki, tyczki bambusowe, a także specjalne szablony i stelaże (wykonane np. z drewna lub drutów). Tego typu szkielety nakłada się na wybrane rośliny, a następnie skraca wyłącznie te pędy, które wystają poza ich ramy.

Świerk (Picea) mix 30 cm C 2

Sosny – wśród drzew iglastych, które możemy bezpiecznie przycinać, znajdują się także popularne sosny, np. szybko rosnąca sosna czarna i wolno rosnące kosodrzewina (sosna kosówka) bądź sosna karłowa – dwie ostatnie nadają się do formowania drzewek bonsai. Więcej odpowiednich do tego gatunków roślin wymieniono w tym artykule.

Świerki – drzewa te występują w wielu gatunkach i odmianach, a niektóre z nich wyróżniają się silnym wzrostem – skracanie ich pędów jest więc konieczne, by ograniczyć ich niekontrolowany rozwój. Przycinanie tolerują np. świerk kłujący, świerk serbski, świerk biały i świerk pospolity, które nadają się na żywopłoty.

Rośliny liściaste do formowania

Drzewa i krzewy liściaste rosną szybciej od iglaków, dlatego też potrzebują bardziej intensywnego skracania pędów. Podobnie jak krzewy iglaste nadają się zarówno na żywopłoty, jak i solitery czy rośliny doniczkowe.

Bukszpan doniczka 12 cm

Bukszpan – rodzina bukszpanowatych obejmuje wiele gatunków bukszpanów, z których w naszym kraju najpopularniejszy jest bukszpan wieczniezielony, zwany również zwyczajnym. To roślina długowieczna i zimozielona o zwartym, kulistym pokroju – łatwa w formowaniu. Bukszpan nadaje się zarówno do tworzenia formowanych żywopłotów, jak i roślinnych rzeźb. O zasadach jego uprawy przeczytamy więcej w tym miejscu.

Ligustr pospolity – to roślina o niewielkich wymaganiach, łatwa w uprawie i doskonale znosząca skracanie pędów, które powoduje, że staje się zwarta i kształtna. Ligustry najczęściej stosowane są na żywopłoty – ich przycinanie sprawia, że doskonale się zagęszczają.

Buk pospolity – rodzime drzew zwane też bukiem zwyczajnym, które w naturalnych siedliskach osiąga nawet do 30 m wysokości. Liczne odmiany o charakterze dekoracyjnym charakteryzują się jednak tym, że osiągają znacznie mniejsze rozmiary i interesujący pokrój – ponadto dobrze znoszą przycinanie.

Czy wiesz, że…? Buki nadają się zarówno na żywopłoty, jak i na solitery. Ich cechą charakterystyczną jest to, że ich uschnięte liście pozostają na gałęziach przez zimę, stanowiąc ochronę przez mroźnym wiatrem.

Grab pospolity – graby zwyczajne to drzewa, które wykazują tendencję do wytwarzania odrostów korzeniowych – cecha ta traktowana jest jako zaleta szczególnie w sytuacji, gdy chcemy wykorzystać te rośliny do stworzenia formowanego żywopłotu. Pozwala to bowiem – wraz z przycinanie – na zagęszczenie zielonej ściany.

Czy wiesz, że…? Wśród roślin liściastych, które dobrze znoszą przycinanie, znajdziemy też śnieguliczkę, wierzbę całolistną, irgę błyszczącą i laurowiśnię wschodnią.

Formowanie pnączy

Pnącza stanowią grupę roślin, które zwykle przycinamy jedynie w razie potrzeby – za młodu, by lepiej się rozkrzewiły lub wtedy, gdy zbytnio się rozrosną. Do prawidłowego wzrostu wystarczą im jedynie podpory w postaci palików, drabinek bambusowych czy bardziej stabilnych konstrukcji, np. metalowych. Rośliny pnące doskonale nadają się jednak do formowania ciekawych ozdób – w tym celu konieczne jest właściwe ich prowadzenie na specjalnie przygotowanych rusztowaniach. Mogą one przypominać kratownice, za pomocą których stworzymy zielone, płaskie szpalery, albo np. parasole – te umożliwiają nadanie niektórym gatunkom pnączy formy drzewek. Formowanie tego typu roślin polega – podobnie jak w innych przypadkach – na przycinaniu pędów wystających poza ramy stelaża.

Doniczka Blooma Coralstone 40 x 40 x 40

Wśród pnączy, które nadają się do formowanie znajdują się np.: bluszcz, wiciokrzew, milin amerykański, trzmielina Fortune’a oraz glicynia. Co ciekawe, na odpowiednim stelażu możemy poprowadzić także owocujące odmiany winorośli.

Prawidłowe formowanie roślin wymaga wiedzy na temat optymalnej pory cięcia i długości, na jaką możemy skracać pędy. Niezbędny jest także dobór odpowiednich narzędzi, a także pielęgnacja przycinanych roślin – wszystkie te czynniki składają się na sukces, jakim są dekoracje ogrodu w postaci różnorodnych topiarów.

Data publikacji: 13.07.2016