Rodzaje i właściwości nawozów organicznych

Do najważniejszych rodzajów nawozów organicznych zaliczamy: obornik, gnojówkę, gnojowicę, kompost, biohumus oraz plony uboczne, np. liście buraków, słomę.

Kompost

O ile naturalny obornik czy gnojówka pochodzić może wyłącznie z większych gospodarstw rolnych, to kompost możemy wytwarzać we własnym, nawet niewielkim ogrodzie z resztek organicznych roślin. Wystarczy wydzielić nieco miejsca, w którym będziemy składać wszelkie odpady i resztki roślinne – plewy, liście, łęty, zielone chwasty, słomę, siano. Pryzmę kompostową najlepiej układać w miejscu suchym i zacienionym. Jej szerokość może wynosić od 1,5 do 2 m, ale wysokość nie powinna przekraczać 1 m.

Odpady układa się warstwami i przysypuje ziemią. Kompostujemy pokrytą ziemią pryzmę przez około rok. W tym czasie dobrze jest podlewać ją wodą albo gnojówką, a 1-2 razy w roku warto przekopać albo poruszyć tę pryzmę mechanicznie. Kiedy masa kompostowa stanie się jednorodna – można nią będzie nawozić.

Dzięki temu uzyskamy niewielkim kosztem bardzo cenny nawóz z licznymi składnikami potrzebnymi nowo wyrastającym roślinom. Kompost, podobnie jak wszelkie inne nawozy organiczne, poprawia właściwości i strukturę gleby, w tym stosunki wodne i powietrzne. Powoduje utrzymywanie się stałego poziomu próchnicy w glebie, sprzyja rozwojowi mikroorganizmów glebowych.

Inne nawozy organiczne

Jeśli mamy zbyt mały ogród albo naszego kompostu nie wystarcza, możemy dokupić w sklepach na stoiskach ogrodniczych mieszanki nawozów pochodzenia naturalnego. Do najpopularniejszych należą:

- Biohumus – nawóz tworzony na bazie rozkładu masy organicznej wywoływanego przez mikroorganizmy oraz dżdżownice. Jest to nawóz bogaty w próchnicę i składniki pokarmowe, może być stosowany razem z kompostem. Samodzielnie możemy też zaopatrzyć nasz ogród w dżdżownice kalifornijskie, będące najlepszymi wytwórcami cennego biohumusu.
- Obornik bydlęcy to rodzaj nawozu organicznego pochodzący z odchodów zwierząt gospodarskich oraz ściółki obór. Częściowo sfermentowany i wysuszony granulat możemy w wygodnych porcjach i opakowaniach nabyć w specjalistycznych stoiskach. Zaraz po uzyskaniu obornika poddaje się go wstępnej obróbce, w której traci on swój nieprzyjemny zapach, uaktywniają się też zawarte w nim składniki pokarmowe potrzebne dla roślin.
- Guano – to bardzo wydajny nawóz powstający z odchodów ptaków gromadzących się wokół terenów wodnych i nadmorskich. Największe jego zasoby, najgrubsze pokłady powstały na zachodnich wybrzeżach Ameryki Południowej (Chile, Peru). Tworzy się specjalne strefy chronione dla ptaków wytwarzających guano – pelikanów czy kormoranów. Odchody tych ptaków są szczególnie bogate w fosforany wapnia i magnezu oraz łatwo przyswajalne przez rośliny związki azotu. Ponadto posiadają mocno skoncentrowane zawartości mikro- i makroelementów. Takie nawozy szczególnie nadają się dla roślin ozdobnych czy warzyw. Można je nabyć w formie sypkiej lub płynnej. Zwykle wymagają one odpowiedniego rozcieńczenia.

- Pomiot ptasi – to rodzime guano, stanowi również bardzo skondensowaną odżywkę, należy ją rozcieńczać i odpowiednio stosować, by nie doprowadzić do przedawkowania czy też poparzenia korzeni roślin. Najczęściej stosuje się pomiot ptasi przekompostowany, by złagodzić jego działanie na bardziej wrażliwe rośliny.

Uwaga! Nie należy jednak używać nawozu ptasiego pochodzącego z dużych farm kurzych, gdzie stosuje się żywienie karmami z zawartością hormonów i antybiotyków.

- Trociny i kora ogrodowa – także zwiększają żyzność oraz poprawiają strukturę, szczególnie gleb ciężkich. Przed użyciem trocin i kory zaleca się ich kompostowanie przez kilka miesięcy w celu usunięcia związków fenolowych i żywic. Można dodać do kompostowania około 2 kg mocznika/1 m³, żeby przyspieszyć procesy i pobudzić do działania mikroorganizmy.

- Torf ogrodniczy – skała osadowa powstająca z niepełnego rozkładu szczątków roślinnych na skutek długookresowego zabagnienia wierzchniej warstwy gleby. Wytwarzają się wówczas liczne związki organiczne węgla, azotu, a także substancje mineralne (związki żelaza, fosforu i wapnia). Najczęściej dostępny jest w sprzedaży tzw. kwaśny torf, który świetnie poprawia strukturę i właściwości gleb ciężkich, gliniastych, zwiększa też zatrzymywanie wody przez ziemie lekkie i piaszczyste. Torf o kwaśnym odczynie nadaje się pod rośliny kwasolubne, np. różaneczniki, azalie, wrzosy, borówkę amerykańską. Żeby ziemię odkwasić, wystarczy dokonać wapnowania.

Spośród innych, mniej popularnych nawozów organicznych, wymienić jeszcze warto:

- węgiel brunatny lub drzewny – materiał dla gleby bardzo wartościowy, poprawia jej odczyn oraz zwiększa zawartość wapnia i magnezu,
- leonaryty, czyli formy pośrednie między węglem brunatnym a torfem, wykorzystywane są do rekultywacji terenów zniszczonych, posiadają bardzo dużo kwasów humusowych,
- włókna kokosowe, które mogą być stosowane rzadko, ponieważ są trwałe i długo rozkładają się w glebie. Poprawiają stosunki powietrzno-wodne gleb lekkich, dostarczają próchnicy ziemiom ciężkim i innym.