Piece i kotły opalane drewnem – jaki wybrać?

Drewno jako paliwo ekologiczne

Drewno od zawsze wykorzystywane było przez człowieka jako materiał opałowy i niemal do końca XIX wieku było najpowszechniej wykorzystywane. Należy do surowców odnawialnych, których zasoby w szybkim czasie można uzupełnić – funkcję taką spełniają na przykład ekologiczne plantacje drzew szybko rosnących (głównie wierzby i topoli). Ważne jest także to, że do celów opałowych wykorzystywane jest nie tylko drewno pozyskane ze ściętych drzew, ale również odpady powstałe w czasie ich obróbki. Są nimi:

- zrębki,
- wióry,
- trociny,
- opoły (deski odpadowe z jedną zaokrągloną stroną),
- kora.

W postaci przetworzonej, a więc zmielonej i sprasowanej, nierzadko z dodatkiem lepiszcza, tworzą one brykiety i pellety. Chociaż nazwy te przez wiele osób traktowane są synonimicznie, nie oznaczają tego samego materiału opałowego – kostka brykietowa jest większa i cięższa, zawiera w sobie często dodatek innego niż drewno paliwa, a nawet całkowicie je zastępuje (słoma, biomasa, węgiel brunatny). Pellety z kolei to drobny granulat w postaci walców o długości kilku centymetrów lub kulek. Brykiet i pellet ma wartość opałową porównywalną z drewnem, a ponieważ oba są tańsze, dużą popularnością cieszą się urządzenia, które można zasilać tego rodzaju paliwem.

Pellet z drewna Duraterm 15 kg

Czy wiesz, że...? Jako materiał opałowy służą również drewniane odpady komunalne, stąd już jednak blisko do wniosku, że z powodzeniem możemy użyć do spalenia stare stoły, krzesła czy inne części mebli – to nieprawda. Drewniane komponenty pokryte trwale lakierem, politurą czy inną substancją nie mogą zasilić palenisk naszych kotłów i pieców, nawet jeśli urządzenia te są przystosowane do spalania drewna.

Kocioł stałopalny C.O. Termo-Tech Komfort

Wady drewna jako materiału opałowego

Aby drewno było efektywnym materiałem opałowym, musi pozbyć się ze swojego wnętrza wilgoci, które tuż po ścięciu sięga nawet 60% i aby było zdatne do spalenia, wartość ta musi spaść o ponad 2/3, do poniżej 20%. Odbywa się to w tartakach, w których składowane są drewniane elementy w taki sposób, aby zapewnić powietrzu swobodny przewiew pomiędzy nimi. Niestety, sezonowanie drewna jest procesem długotrwałym i trwa około 2-3 lat, wpływa to bezpośrednio na cenę drewnianego materiału opałowego, który do tanich nie należy.

Problematyczne jest też spalanie drewna, a dokładniej – jego całkowite spopielenie w urządzeniach nieprzystosowanych do zasilania tego rodzaju paliwem. W przeciwieństwie do węgla drewno zawiera w sobie o 2/3 więcej substancji lotnych, które jeśli nie zostaną objęte płomieniem i spalone, wydostaną się do komina wraz ze smołą i kondensatem. Cieknące, żrące skropliny niszcząco wpływają na strukturę przewodu kominowego, ponieważ mogą zniszczyć zaprawę między cegłami, przesiąknąć przez nie i przedostać się na drugą stronę komina, co nie tylko wpłynie negatywnie na estetykę, ale może być powodem wykonania niezbędnego, kosztownego remontu.

Nie każde drewno nadaje się na opał – nie może być ono pozyskane z gatunków iglastych, ponieważ te zawierają w sobie zbyt dużą ilość żywic.

Piece i kotły na drewno

Piece oddają ciepło bezpośrednio do pomieszczenia, w którym się znajdują, dlatego zaliczymy do nich również standardowe kominki. Ich bardziej rozbudowane modele, wyposażone w tak zwany płaszcz wodny, przez to że dodatkowo ogrzewają wodę, przypominają kotły, których zadaniem jest zapewnienie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach oddalonych od paleniska.

Producenci urządzeń wyraźnie wskazują paliwa, jakimi należy zasilać ich wyrób – to ważna informacja, ponieważ od kierowania się nią w doborze odpowiedniego sortymentu węgla i drewna zależeć będzie żywotność i bezawaryjność pieców i kotłów. Zwykle różne rodzaje opału określone są jako paliwo podstawowe i paliwo zastępcze. Im bardziej skomplikowany technologicznie model pieca, tym mniej różnych rodzajów paliwa można w nim stosować – w tym wypadku konstrukcja paleniska, zasobnika, komory zasypowej i elektronicznych układów kontrolnych i wspomagających służą uzyskaniu jak największej mocy urządzenia z precyzyjnie kontrolowanego procesu spalania jednorodnego opału.

W przypadku kominków liczy się nie tylko efektywność ogrzewania, ale również ważne są względy estetyczne – spalające się drwa mają walory dekoracyjne i aromatyczne – widok objętych płomieniami polan na stałe związany jest z posiadaniem kominka. Inaczej jest w kotłowniach, w których pracujące urządzenia grzewcze nie służą podniesieniu estetyki wnętrz – tutaj liczy się przede wszystkim ich sprawność cieplna i dobór paliwa – czy będą to długie na 0,5 m polana, czy drobny pellet – które ma służyć do wytworzenia odpowiedniej temperatury i jak najmniej negatywnie oddziałać na urządzenie grzewcze i przewód odprowadzający spaliny.

Miarkownik ciągu Regulus 1/2"

Specyfika efektywnego spalania drewna wraz z dużą zawartością substancji lotnych w nim zawartych polega na tym, by wyzyskać ciepło także z nich, a nie tylko widocznych jako żar substancji stałych. W lepszej sytuacji znajdują się właściciele kotłów z dolną komorą spalania – odpowiednio skierowany płomień objęty zostanie oddziaływaniu na tyle wysokiej temperatury, aby spaleniu uległy również substancje lotne. Inaczej w urządzeniach wyposażonych jedynie w górną komorę spalania – w nich trudno jest wytworzyć takie warunki, by drewno uległo efektywnemu spaleniu – substancje lotne mają ułatwioną, bo skróconą, drogę do przewodu kominowego, którym ulatują ku górze.

Przyjrzyjmy się bliżej jednemu z modeli przeznaczonych tylko i wyłącznie do spalania drewna, a właściwie jego zgazowywania. Oprócz wyposażenia go w ceramiczne palenisko i kasety ze stali nierdzewnej w komorze załadunkowej jego funkcjonowanie powiązane jest z termostatem pokojowym, który z kolei można programować w systemie tygodniowym. Na moc pracy kotła wpływają również odczyty aktualnej pogody. Aby maksymalnie uprościć obsługę kotła, jego komora załadunkowa jest znacznie powiększona, tak aby wygodnie w niej umieszczać nawet duże fragmenty drewna. Oczywiście taki sposób wykonania i zautomatyzowanej obsługi wpływa na zwiększenie jego sprawności, która jest nawet trzykrotnie większa niż innych urządzeń zasilanych drewnianym materiałem opałowym. Aby uzyskać taką moc, wytwarzana jest w nim temperatura dochodząca do 1000 stopni Celsjusza, w której dochodzi do całkowitego spopielenia drewnianego paliwa. Gorący nadmuch kierowany od góry ku dołowi najpierw częściowo zgazowuje celulozę w dolnej partii wkładu i całkowicie go wysusza. Pomaga to spalić drewno całkowicie, a ciepło uzyskane w tym procesie skierować ku wodzie i powierzchniom grzewczym.

Regulator temperatur DK System do pompy DK5000

Porada eksperta: Aby w pełni wyzyskać moc węglowego kotła zasilanego drewnem, konieczne jest wykorzystanie w jego pracy dolnej komory spalania wraz z powietrzem wtórnym i jego konstrukcji uwzględniającej obecność buforu ciepła. W celu dodatkowego utrzymywania wysokiej temperatury w komorze spalania pomocny będzie szamot jako materiał magazynujący wytworzone w kotle ciepło.

Kocioł stałopalny C.O. Termo-Tech Wigor

Jak rozpalać kocioł wypełniony drewnianym paliwem?

Już sama czynność rozpalania drewnianego opału ma wpływ na efektywność urządzenia grzewczego. Ważne jest, aby tradycyjny schemat polegający na zgromadzeniu drewna, a następnie zapaleniu go od dołu zamienić na odmienny, w którym ważne będzie uzyskanie wędrówki ognia od góry do dołu. Dzięki takiemu sposobowi rozpalania po pierwsze przedłużymy czas spalania drewnianego paliwa, który jest znacznie krótszy niż np. węgla (a tym samym ograniczymy ilość naszych wizyt w kotłowni w celu uzupełnienia wkładu) i po drugie spowodujemy, że substancje lotne również ulegną spaleniu, a nie wydostaną się do przewodu kominowego wraz z wydzieleniem się smoły i szkodliwego kondensatu.

Aby ograniczyć do minimum wizyty w kotłowni w celu uzupełniania paliwa, warto wyposażyć kocioł w możliwie duży zasobnik paliwa z podajnikiem. Niektóre z modeli mają możliwość – jeśli tylko dysponujemy odpowiednio dużą powierzchnią kotłowni – jednokrotnie uzupełnić zapas paliwa na cały sezon grzewczy. Urządzenie grzewcze tego typu jest bardzo wygodne w obsłudze, ale również odpowiednio droższe i przeznaczone tylko do opalania pelletem. W przypadku kotłów wyposażonych w mniejsze zasobniki zapas paliwa uzupełniany jest co 1-5 dni.

 

Data publikacji: 09.09.2016