Renowacja mebli - kompletny poradnik, jak odnowić meble

Spis treści:

• Renowacja zabytkowych mebli
• Renowacja mebli − jak zaplanować pracę?
• Renowacja mebli drewnianych − instrukcja krok po kroku
• Najczęściej popełniane błędy przy renowacji mebli
• Jak wygląda renowacja mebli z obiciem?

Renowacja zabytkowych mebli

Niektóre z nich to kosztujące majątek antyki. Inne to cenne znaleziska z babcinego strychu lub pchlego targu. Mają one niepowtarzalny charakter i potrafią dopełnić wystrój wnętrza, nawet tego nowoczesnego. Jedno jest pewne − meble sprzed lat są teraz w cenie. Aby jednak pamiątkowy mebel mógł służyć w niezmienionej formie jeszcze przez długi czas,, konieczne jest jego odnowienie, czyli wykonanie szeregu prac odświeżających i naprawczych. Zobacz, jak powinna wyglądać renowacja mebli z duszą. 

Renowacja mebli − jak zaplanować pracę?

W poszukiwaniu ciekawego wyposażenia wnętrz nie tylko przegląda się katalogi i zwiedza salony meblowe. W tym celu warto też udać się na targ staroci, gdzie wśród rozmaitych przedmiotów codziennego użytku możesz wypatrzyć prawdziwe skarby sztuki meblarskiej. Choć są pokryte patyną, a nierzadko również nadgryzione zębem czasu, możesz dać im nowe życie w domowym warsztacie. To właśnie proces określany jako renowacja mebli. Przy odpowiednim zaangażowaniu efekt naprawczych działań może przerosnąć Twoje wyobrażenie o wyglądzie starego-nowego przedmiotu. 

Renowacja mebli powinna być przeprowadzana etapami. Rodzaj i intensywność prac zależy w dużej mierze od gatunku drewna czy innego materiału, z jakiego zostały wykonane, stanu technicznego mebla oraz Twoich preferencji dotyczących jego późniejszego wyglądu. Poszczególne etapy renowacji mieszczą się w zakresie: demontażu, naprawy, czyszczenia oraz wykończenia. 

Renowacja mebli drewnianych − instrukcja krok po kroku

Masz już na oku piękny fotel, komodę lub stolik kawowy. Zanim bezwiednie zaczniesz nakładać na niego bejcę lub lakier, zaplanuj dokładnie pracę nad nim. Omówmy więc, jak wygląda odnawianie mebli krok po  kroku. 

Krok 1: Oceń stan techniczny mebla

Renowacja mebli zwykle poprzedzona jest oceną ich stanu technicznego. Na starym krześle czy fotelu bardzo szybko dostrzeżesz oznaki zniszczeń, widocznych spękań, odnajdziesz też elementy, które bez gruntownej naprawy bądź wymiany nie będą w stanie dłużej Ci służyć. Zrób porządny research, a najlepiej przeprowadź wywiad z poprzednim właścicielem. To powinno rozwiać Twoje wątpliwości dotyczące tego, czy dany mebel w ogóle nadaje się jeszcze do użytku.

Dlatego zanim zabierzesz się do prac renowacyjnych, upewnij się:

• jaki jest jego stan techniczny – czy renowacja w ogóle ma sens?
• jakimi powłokami był wcześniej pokryty?
• z jakiego drewna go wykonano?
• które elementy należy zdemontować i wyrzucić, a które tylko wyczyścić?
• co będzie wymagało widocznego uzupełnienia?

Oczywiście sprzedawca lub poprzedni właściciel mogą nie znać odpowiedzi na te pytania, dlatego warto dowiedzieć się więcej na temat danego modelu mebla od ekspertów. Do ekspertyzy zawsze możesz zatrudnić rzeczoznawcę lub profesjonalistę. 

Krok 2: Czyszczenie

Kolejnym krokiem będzie umycie mebla. Za pomocą zwilżonej szmatki usuń z jego powierzchni warstwę kurzu, tłuszczu i innych zabrudzeń. Po zdjęciu zewnętrznej powłoki zanieczyszczeń, zostanie odsłonięty pierwotny kolor mebla. Ujawnią się także zapewne liczne rysy, ubytki i inne skazy, które zdeterminują dalszy tok prac. 

Ustal na początek, z jakiego rodzaju pokryciem masz do czynienia: czy z lakierem, czy politurą. Jak je odróżnić? Wystarczy, że nasączonym wacikiem z odrobiną spirytusu przetrzesz wierzchnią powłokę mebla. Jeśli wacik będzie czysty to znaczy, że mebel pokryty jest lakierem. Jeśli natomiast wata będzie się lepić i zabarwi na kolor dokładnie taki, w jakim jest utrzymany mebel to oznacza, że jest on pokryty politurą.

Drewno pokryte politurą powinno być bardzo dokładnie oczyszczone. Jeśli natomiast będzie przemalowane farbą i tylko zatarte w niektórych miejscach, dla uzyskania ciekawego efektu postarzanego drewna, wówczas czyszczenie nie musi być aż tak dokładne. Dlaczego? Bowiem całą powierzchnię drewna i tak pokryje farba do renowacji mebli.

Przy wiekowych i bardzo wartościowych meblach, na pewno nie będziesz chcieć naruszać szlachetnej patyny drewna. Dlatego jedynym zabiegiem, jaki warto wykonać będzie odświeżenie jego powłoki, nakładając na nią cienką warstwę świeżej politury albo wosku. Dla szybszego efektu warto także zastosować specjalistyczny płyn przeznaczony do starych powłok albo umyć delikatnie powierzchnię mebla wodą z dodatkiem mydła. 

Powierzchnie politurowe nie są niestety tak dobrze odporne na wodę, jak lakierowane. Dlatego mebel pokryty politurą czyści się przy pomocy specjalnych olejów.

Porada eksperta:

W przypadku mebli pokrytych fornirem czyszczenie powinno zostać ograniczone do usunięcia starych zanieczyszczeń, które osiadły przez lata na powierzchni mebla – starych warstwach politury, wosku, lakieru.

Nie zapominaj, że drewno bardzo źle znosi obecność wody i wszelkiej wilgoci, dlatego wszystkie prace z jej udziałem należy wykonywać bardzo ostrożnie. Wilgoć przenikająca do struktury drewna może spowodować nieodwracalne zmiany.

Krok 3: Naprawa i wzmocnienie osłabionych elementów

Stan techniczny mebla drewnianego może być różny. W przypadku krzeseł bardzo często trzeba wymienić siedzisko – obijając je nowym materiałem, o czym więcej dowiesz się poniżej. W przypadku kredensów pojawiają się zwykle duże zastrzeżenia co do wytrzymałości zawiasów oraz nóżek podtrzymujących całą konstrukcję. Zanim zatem zabierzesz się za usuwanie powłok oraz inne zabiegi upiększające, wzmocnij wszystkie te elementy, które sprawiają wrażenie słabych i kruchych. Jeśli uznasz, że trzeba je całkowicie wymienić na nowe, najlepiej udaj się w tym celu do stolarza, który dobierze do Twojego drewna bardzo podobne, o zbliżonej kolorystyce oraz właściwościach.

Krok 4: Usuwanie starych powłok

Nim zabierzesz się za skrobanie starych warstw lakierów, farb czy politury oraz usuwanie zarysowań i zadr, jeżeli istnieje taka możliwość, postaraj się rozebrać mebel na części pierwsze. Wyjmij szuflady, odkręć drzwiczki i uchwyty. Dzięki temu dużo łatwiej będzie Ci dostać się do najtrudniejszych zakamarków. Będziesz mieć też pewność, że na drewnie nie pozostaną w kątach cienkie paski starego lakieru czy farby. 

Brudne, podniszczone, delikatnie popękane powłoki odbierają cały blask starym meblom. To właśnie jeden z najważniejszych problemów wiekowych krzeseł, komód, regałów, stolików i szaf drewnianych, z którym trzeba się zmierzyć. Wspominaliśmy już o najczęściej wykorzystywanych powłokach kryjących: lakierze i politurze. Lakier ma postać przezroczystą i stanowi powłokę ochronną dla mebla. Nanosi się  go pędzlem, a wyschniętą powierzchnię pokrytą lakierem wystarczy przemyć zwilżoną ściereczką. Politura to również przezroczysty produkt, ale będący roztworem szelaku. Aby uzyskać pięknie wyglądające powłoki politury należy nałożyć na mebel nawet kilkadziesiąt warstw produktu. Dlatego metoda pokryciowa tego rodzaju jest uznawana za najbardziej czasochłonną. 

Po rozpoznaniu rodzaju pokrycia czas na zdjęcie starej powłoki. Starą farbę usuń za pomocą szpachelki lub starej szczotki. Niestety, całkowite, zadowalające pozbycie się warstwy farby jest dość trudne, zwykle ta przenika bowiem do struktury drewna, odbarwiając ją. To dlatego powłoki drewniane, które uprzednio były malowane farbą, pokrywa się nową warstwą tego samego produktu – wówczas mebel jest odświeżony i nie widnieją na nim plamy innego koloru. W innym wypadku odnowiona powierzchnia nie będzie wyglądała dobrze.

Tak więc, usuń starą farbę czy lakier, jeżeli drewno nie jest dodatkowo barwione, na tyle, na ile jest to możliwie. Ubytki wypełnij szpachlówką, wyszlifuj drewno na gładko i ponownie pomaluj farbą kryjącą. 

Powłoki półprzezroczyste, takie jak lakier i lakierobejca, również usuwa się specjalnymi środkami chemicznymi. Powierzchnie wykonane z drewna litego można przeszlifować szlifierką elektryczną, a następnie przetrzeć delikatnie papierem ściernym. Jednak kiedy mebel ma powierzchnię fornirowaną, nie wolno używać szlifierki – pozostałości pokrycia należy wyszlifować ręcznie, drobnoziarnistym papierem.

Żeby ułatwić Ci zaplanowanie prac, poniżej zamieszczamy różne metody usuwania starych powłok z drewnianych powierzchni, narzędzia, które będą Ci do tego potrzebne oraz materiały, do których dana metoda najlepiej pasuje:

czyszczenie ręczne – używa się do tego papieru ściernego, noży, skrobaków oraz cyklin.

Papier ścierny – zwykle używany zarówno na koniec, jak i na początek prac konserwatorskich. Drewno szlifuje się wzdłuż włókien, czyli tak, jak przebiega usłojenie. Papierem owija się drewniany klocek, który trzymany jest w dłoni podczas pracy. Im papier jest grubszy, tym ziarno jest większe i mniej delikatne. Najgrubszy papier oznaczony jest najniższym numerem. Prace z wykorzystaniem grubego papieru ściernego wymagają wyczucia − trzeba odpowiednio dopasować siłę nacisku, podczas przesuwania materiału po powierzchni drewna. Jeśli bowiem zbyt mocno przyłożysz go do mebla, spowodujesz jego zniszczenie. Szczególnie należy uważać przy szlifowaniu forniru, jest to bowiem bardzo delikatny materiał. Do renowacji mebli używa się najczęściej papierów o numerach: 

80, 120-150 (do mebli wykonanych z miękkich gatunków drewna, np. sosny), 

180-240 (do matowienia powierzchni oraz wygładzania), 

400 (wygładzenie powierzchni między etapami politurowania), 

600-800 (retusze na powierzchniach pokrytych politurą), 

1000 (poprawki w przypadku powierzchni wykończonych na wysoki połysk).

Cyklina – to stalowa i w miarę sprężysta blaszka o grubości około 1-1,5 mm. Zaostrzona z jednej lub obu stron. Cyklina spełnia swoje właściwości w momencie, kiedy przyciskasz ją mocno do drewna – wówczas układa się w delikatny łuk. Daje dużo lepsze rezultaty pracy niż gruby papier ścierny – nie przecina włókien i nie drze drewna.

Skrobaki – czyli ostrza na trzonku, którymi łatwo dotrzemy do zakamarków. Warto je stosować do czyszczenia mebli pomalowanych farbą olejną.

Czyszczenie chemiczne – stosujemy do tego specjalistyczne zmywacze w żelu oraz wełnę metalową. Żele są niezbędne do renowacji starych mebli, bez nich trudno byłoby nam doczyścić rzeźbione elementy, a także tralki czy toczone nogi. Zmywacze doskonale usuwają politurę, farbę oraz lakier. Produkty te nie niszczą drewna i nie odbarwiają go. Dzięki żelowej formie współczesne zmywacze zatrzymują się na danej powierzchni drewna, nie penetrując go.

Czyszczenie mechaniczne – odbywające się przy udziale szlifierek, opalarek oraz innych elektronarzędzi o podobnych funkcjach.

Uwaga!

Zupełnie inaczej usuwa się politurę lub lakier z blatu okleinowego, jest on bowiem dość delikatny. Szlifierka zniszczyłaby powierzchnię forniru i mogłaby odsłonić drewno konstrukcyjne. Przy takich powierzchniach zaleca się zatem czyszczenie ręczne lub chemiczne.

W wielu przypadkach oczyszczanie drewna odbywa się przy udziale jednocześnie kilku metod. Słabsze miejsca powierzchni drewnianej przecieraj papierem ściernym, mocniejsze – szlifierką. Dzięki temu mamy pewność, że nie naruszasz najważniejszych elementów drewna.

Krok 5: Odnowienie powłok

Oczyszczoną odpowiednią metodą powierzchnię, należy pokryć nową warstwą produktu konserwującego − lakierem, politurą czy po prostu farbą. Głównie dlatego, by zabezpieczyć mebel przed zniszczeniem, ale również po to, by po prostu prezentował się on dużo lepiej.

Uwaga!

Przemalować powierzchnię drewna bez ściągania starej warstwy możemy tylko wtedy, jeśli poprzednia nie jest zbyt mocno uszkodzona. Zwykle duże zmiany w wierzchniej powłoce są po prostu widoczne w postaci spękań, odprysków itp. Jednakże ocena obecnej warstwy pokryciowej jest dosyć trudna dla osoby niedoświadczonej w odświeżaniu mebli, dlatego lepiej ją zdjąć niż zmarnować nowy produkt oraz czas poświęcony na renowację.

Zanim nałożysz na mebel warstwę ostatecznego wykończenia, koniecznie przetrzyj zabrudzoną powierzchnię i odtłuść ją. Produkty wykończeniowe, takie jak bejca, farba, lakier czy wosk, zabezpieczą drewno, dodadzą mu blasku, połysku oraz ochronią przed wilgocią grzybami oraz pleśnią. Sposób nałożenia nowej warstwy wykończeniowej mebla zwykle zostaje opisany na opakowaniu produktu. Zanim zatem rozpoczniesz pracę, warto zapoznać się z uwagami producenta.

W przypadku najczęściej wybieranych produktów zwykle należy nałożyć 1-2 warstwy na całą powierzchnię mebla. Po wyschnięciu pozostaje już tylko dopracować szczegóły: sprawdzić czy na malowanej powierzchni nie ma zacieków oraz czy nie występują odbarwione – niepomalowane elementy. 

Meblowi możesz  nadać nowy kolor. Każda jej warstwa powinna być pozbawiona grubych, nieestetycznych zacieków i przeszlifowana (a przed naniesieniem kolejnej, wyczyszczona z pyłu powstającego podczas szlifowania). Pomaluj drewno na odcień starości, na przykład za pomocą białego lakieru z przecierkami (tu przyda się papier ścierny o średniej gradacji, najlepiej 120-180) – tym sposobem uzyskasz modny obecnie mebel w rozjaśnionym stylu skandynawskim. 

Pamiętaj! Jeżeli rozkręciłeś mebel, każdy element maluj osobno! Dopiero po wyschnięciu wszystkich warstw skręć go z powrotem. Dzięki temu uzyskasz jednolity efekt, a na powierzchni komody czy stołu nie będzie niedorobionych prześwitów. 

Warto wspomnieć także o technice oklejania mebli. Aby okleina dobrze trzymała się drewna, oczyść je tak, jak zrobiłbyś to w poprzednich krokach.  Więcej na temat tej metody renowacji mebli dowiesz się z artykułu: 5 najczęściej popełnianych błędów przy oklejaniu mebli.

Wszystko jest w porządku? W takim razie renowacja mebli przebiegła pomyślnie. Teraz możesz umieścić je w miejscu docelowym swojego domu.

Najczęściej popełniane błędy przy renowacji mebli

Niestety, zdarza się, że renowacja mebli drewnianych nie przebiega zgodnie z planem, a osiągnięty efekt jest daleki od zadowalającego. Oto lista najczęściej popełnianych błędów przy odnowie drewnianych elementów.

1. Brak przygotowania odnawianej powierzchni

Aby móc zabrać się do pracy, konieczne jest przygotowanie odrestaurowywanej powierzchni do malowania właściwego. Jeśli zamierzasz malować surowy mebel, jego powierzchnię wystarczy przetrzeć delikatnym papierem ściernym, a kurz powstały podczas takiej pracy usunąć odkurzaczem lub suchą szmatką.

Mebel, który był wcześniej pokryty lakierem lub farbą będzie wymagał wykonania znacznie szerszego zakresu prac. Należy go starannie odtłuścić, najlepiej za pomocą specjalnego preparatu do usuwania starych powłok olejowych. Farbę lub lakier będzie trzeba natomiast zedrzeć.

Nieoczyszczone powierzchnie mogą spowodować powstawanie plam na pomalowanej powierzchni lub niedostateczne krycie drewna przez farbę, lakier czy impregnat.

2. Malowanie bez rozkręcenia mebla

Aby wszystkie elementy konstrukcyjne zostały równomiernie przykryte farbą, należy je kolejno odkręcić. Rozłożenie przedmiotu na części pierwsze pozwoli Ci na dokładne wykonanie pracy. Farba nie przedostanie się do szczelin i nie będzie też spływała po poszczególnych częściach.

3. Złe nałożenie bejcy

W poradach zamieszczonych w sieci znajdziesz wiele informacji dotyczących prawidłowego nakładania bejcy. Zamiast jednak kupować wałek, pędzel i komponować je w rozbudowane zestawy, dużo lepiej będzie skorzystać z tradycyjnej gąbki, za pomocą której wetrzesz produkt bezpośrednio w drewno. Czynność tę powtarzaj aż do uzyskania odpowiadającego Ci poziomu nasycenia barwy, przy czym ostatnią warstwę preparatu wcieraj zgodnie z kierunkiem słojów.

4. Pomijanie szlifowania międzywarstwowego

Taki zabieg powinno się wykonywać przed aplikacją drugiej warstwy farby. Ma on na celu wyrównanie podniesionych włókien drewna oraz zwiększa przyczepność następnej warstwy produktu. Do szlifowania międzywarstwowego używa się papieru ściernego o wysokiej gradacji.

5. Zły dobór narzędzi

Renowacja mebli wymaga skomponowania odpowiednich narzędzi. Bardzo ważne jest wykorzystanie odpowiedniego pędzla oraz wałka. Pędzel sprawdzi się w precyzyjnym malowaniu detali, krawędzi i zagłębień, ponieważ jego włosie łatwiej dotrze w nierówności powierzchni niż runo wałka.

Drugie kryterium doboru narzędzia to rodzaj materiału, z jakiego jest ono wyprodukowane. Pędzle o włosiu naturalnym przeznaczone są do farb rozpuszczalnikowych, w mniejszym stopniu do wodorozcieńczalnych. Pędzle o włosiu sztucznym przeznaczone są do preparatów wodorozpuszczalnych.

Jak wygląda renowacja mebli z obiciem?

Meble nie składają się jednak jedynie z elementów drewnianych. Renowacji można poddać także tapicerkę. Jest to konieczne zwłaszcza przy krzesłach, fotelach czy wysiedzianych sofach. Jak wymienić elementy materiałowe? 

Czasem nałożenie nowego obicia na kanapę, sprawia, że masz w domu zupełnie nowy świeży mebel. Aby obłożyć siedzisko nową tkaniną musisz wiedzieć, ile będzie Ci jej potrzebne. Kiedy ściągasz wymiary z mebla, pamiętaj, aby do tych wartości dodać ok. 20 cm zapasu na zakładkę. Zanim obijesz mebel, koniecznie wymień wszystkie wkłady, np. gąbkę, na której siedzisz, o ile to możliwe. Niekiedy w siedziskach znajduje się cała konstrukcja ze sprężynami i dodatkowym wzmocnieniem, przez co wymiana gąbki nie jest taka prosta. W takim przypadku możesz zgłosić się do profesjonalisty. Kolejnym krokiem będzie założenie materiału na mebel i staranne wygładzenie tkaniny. Uważaj, aby nigdzie nie pojawiły się nierówności. Zapas materiału podwijaj pod spód mebla i przybijaj taperem, zwracając uwagę na to, aby utrzymać napięcie − powinno być nie za słabe, aby materiał nie ruszał się we wszystkie strony, i nie za mocne, aby tkanina nie pękła pod ciężarem ciała. 

Renowacja mebli − dlaczego warto odnawiać stare przedmioty?
Renowacja mebli nie tylko nie zanika, ale staje się coraz bardziej rozpowszechniona. Złote rączki, stolarze, pasjonaci pracy z wzornictwem i drewnem prowadzą dochodowe biznesy na odnawianiu starych, na pierwszy rzut oka zniszczonych mebli. 

Renowacja mebli wpisuje się w zasadę zero waste! Zamiast nabywać nowe wyposażenie domu, tym samym przyczyniać się do zwiększania masowej produkcji i zwiększania efektu cieplarnianego, warto zainwestować w meble z drugiej ręki.. 

Odrestaurowane przedmioty nadają wnętrzom duszę. Wkomponować możesz je w mieszkania w stylu retro, etno, boho, a także w nowoczesny styl rustykalny, francuski czy art deco. Mile widziane są unikatowe antyki we wnętrzach klasycznych. A jakie przedmioty możesz odnawiać? Właściwie nie ma tu ograniczeń: nadaje się do tego zarówno wyposażenie salonu, łazienki, sypialni, jak i meble kuchenne czy zestawy ogrodowe. 

Co więcej, renowacja mebli nie dotyczy tylko przedmiotów odzyskanych czy zakupionych na pchlim targu lub w komisie. Być może Twoje biurko, toaletka lub komoda, zaczyna nadgryzać ząb czasu. Warto więc dosłownie, wziąć na warsztat leciwe drewno i zastanowić się, jak je odnowić.Może wystarczty tylko położyć nową warstwę lakieru lub politury. Przedmioty codziennego użytku, podobnie jak dzieła sztuki, zachowują swoją wartość, jeżeli są właściwie konserwowane. Właśnie dlatego warto regularnie odnawiać swoje meble, które znajdują się w domu. Sprawdź też, jak powinna wyglądać renowacja mebli z okresu PRL.

Odnawianie starych mebli − przyjemne i pożyteczne
Jeżeli masz w sobie duszę majsterkowicza i artysty, renowacja starych mebli może być fascynująca przygodą. Aby uzyskać pożądany efekt, dobrze zaplanuj pracę. Dowiedz się, z czego wykonany jest dany przedmiot, jaki to rodzaj drewna i jakie powłoki zostały na niego nałożone. Pamiętaj, że nie musisz odnawiać mebli dokładnie w takim stylu, w jakim pierwotnie były wykonane. Czasem drewno może zyskać nowy kolor, a nawet kształt. Drewniane drzwiczki mogą zostać zastąpione szklanymi witrynkami, a komoda może dostać nowe uchwyty. Nie zapominaj też o wymianie zawiasów czy wzmocnieniu drewnianych nóżek. Wszystkie niezbędne narzędzia, których wymaga renowacja mebli znajdziesz na Castorama.pl.

Data publikacji: 18.02.2016

Data aktualizacji: 09.08.2024