Którędy z domu ucieka ciepło?
Ucieczka ciepła z budynku jest łatwa do zaobserwowania, a także możliwa do udaremnienia. W pierwszym przypadku oprócz wrażeń zmysłowych pomoże nam wykonanie badania termowizyjnego, w drugim – naprawa koniecznych do wyeliminowania wad wykonawczych. Na szczęście wiele dobrego dla uzyskania lepszej termoizolacyjności budynku możemy zrobić sami. Na które z miejsc zwrócić szczególną uwagę?
O ile większość z rozwiązań zastosowanych w budynku, między innymi przebieg i działanie instalacji, możemy uwzględnić już na etapie projektowania, dbałość o zapobiegnięcie ucieczce ciepła należy wykazać już w momencie wyboru działki do postawienia domu. Jeśli jest ona usytuowana na odkrytej przestrzeni w terenie stale owiewanym przez wiatr, konieczne będzie wzmocnienie izolacji ścian, dachu i zakup lepiej zaizolowanych okien i drzwi, a także zbudowanie wysokiego parkanu chroniącego budynek przed zimnymi podmuchami czy zagrodzenie się od nich bryłą garażu lub ogrodowej wiaty.
Inaczej w przypadku działki osłoniętej, istniejących już zabudowań czy w terenie zalesionym – projekt budynku może uwzględnić większy procentowy udział okien i przeszkleń, jak również bardziej skomplikowany kształt samego domu. Te elementy co prawda mogą być przewidziane w nowo powstającym domu na odkrytej przestrzeni, jednak wpłyną negatywnie na zachowanie w nim ciepła i wymuszą wzrost wydatków na wykonanie odpowiednio funkcjonalnej izolacji z dbałością o możliwe wyeliminowanie mostków termicznych. Im więcej funduszy włożymy w zakup właściwych materiałów i wybór odpowiedniej do zbudowania domu ekipy fachowców, tym mniej w przyszłości płacić będziemy za wykonanie koniecznego docieplenia, usunięcie błędów wykonawczych i w końcu – za całoroczne utrzymanie budynku, w tym jego ogrzewanie.
Miejsca ucieczki ciepła z budynku, to:
- dach – 10-30%,
- okna – 10-20%,
- ściany – 20-30%
- drzwi – 10-20%,
- wentylacja 10-40%,
- podłoga 10-15%.
Wyszczególniając fragmenty domu, z których w sposób przez nas niezaplanowany wydobywa się ciepło, trzeba zwrócić uwagę na rozpiętość procentową, która nie precyzuje odpowiednio każdego z wymienionych miejsc. Szczegółowy udział strat ciepła przez poszczególne fragmenty budynku jest możliwy do określenia jedynie podczas badania wykonywanego na konkretnej bryle przez specjalistów, o czym poniżej.
| Czy wiesz, że… Ogrzanie domu pochłania nawet 70% energii, jaką zużywa się w budynku. Warto minimalizować ucieczkę ciepła i przeciwdziałać jej nie tylko dla odczucia komfortu cieplnego mieszkańców, ale przede wszystkim dla oszczędności energii przeznaczanej na ogrzewanie. |
Badania termowizyjne
Wykonywane są za pomocą kamery termowizyjnej w celu dokładnego zlokalizowania miejsc ucieczki ciepła z budynku, jednak nie tylko. Specjaliści od wykonywania termogramu będą również niezbędni wtedy, gdy na przykład w nieznanym nam miejscu rozszczelni się rura wodociągowa lub przewód wodnego ogrzewania podłogowego. Obraz termogramu może nam też posłużyć przed odbiorem mieszkania tuż po postawieniu budynku wielorodzinnego, bezpośrednio przed zakupieniem nieruchomości.
Do wykonania poprawnej diagnozy termicznej budynku muszą być spełnione określone warunki atmosferyczne, między innymi zachowana różnica temperatur panujących we wnętrzu domu i poza nim, a także brak słońca – badania z użyciem kamery wykonuje się po zmroku lub przed wschodem słońca poza budynkiem i wewnątrz niego. Za przykład weźmy okna – te usytuowane na wyższych piętrach rejestruje się od zewnątrz, natomiast umiejscowione bliżej gruntu – od strony pomieszczeń.
Efektem przeprowadzonego badania jest kolorowy obraz pokazujący różnice temperatur na całej elewacji, dachu, w pobliżu poszczególnych okien czy drzwi. Wraz z nim przygotowywany jest raport interpretujący wyniki pracy kamery termowizyjnej. Przedstawia on zbiór miejsc, w których zawiodło wykonawstwo, nie wystarczają użyte materiały izolujące lub gdzie doszło do rozszczelnień, na przykład okien czy drzwi. To zarazem mapa, po której poruszać się będą ci, którzy dokonywać będą poprawek i przeróbek.
Przeciwdziałanie ucieczkom ciepła z budynku
1. Dach
Odpowiednie zaizolowanie dachu i izolacja poddasza przeciwdziałają ucieczce ciepła przez newralgiczną część domu, jaką jest dach, pod którym gromadzi się uchodzące ku górze ogrzane powietrze z całego budynku. Izolację dachu stanowi najczęściej warstwa wełny mineralnej lub szklanej rozmieszczona pomiędzy krokwiami. Jeśli jest ona wadliwa, niewystarczająco gruba lub niewyposażona w warstwę membrany przeciwwilgociowej, nie tylko umożliwi ucieczkę ciepłu, ale może doprowadzić do sytuacji, w której duże pokłady śniegu na połaci dachowej stopią się i spłyną rynną do rury spustowej. Ta, jeśli nie została uprzednio zabezpieczona instalacją przeciwoblodzeniową, spowoduje zamarznięcie wody i stanie się niedrożna. Woda znajdzie więc inne ujście i może ściekać po elewacji, co doprowadzi do jej zawilgocenia.
| Czy wiesz, że… Warstwa izolacji dachu działa nie tylko zimą, kiedy zapobiega ucieczce ciepła, ale również latem, kiedy przeciwdziała nadmiernemu ogrzewaniu się poddasza. Ponieważ obecność krokwi, a tym samym nieciągłość warstwy izolacji z wełny może powodować występowanie mostków termicznych, zaleca się wykonanie izolacji dwuwarstwowej – pierwszej między krokwiami i drugiej, ciągłej, tuż pod nimi. |
2. Okna i drzwi
Jeśli ciepłe powietrze uchodzi w najbliższym otoczeniu okna, przyczyną tego może być jego wadliwe umocowanie lub rozszczelnienie. Taki stan rzeczy możemy naprawić, stosując łatwe w montażu uszczelnienia okienne. Aby nie doszło do takiej sytuacji i aby szyby okienne były najlepszymi możliwymi izolatorami termicznymi, kupując okna, należy zwrócić szczególną uwagę na ich parametry. Konieczne jest to zwłaszcza wtedy, gdy okna wychodzące na północ są wyjątkowo duże.
3. Ściany
Wykonanie prawidłowej izolacji ścian uchroni budynek przed powstawaniem mostków termicznych. Warstwa styropianu lub wełny mineralnej powinna być ciągła, a przerwy pomiędzy elementami izolującymi uzupełnione odpowiednim preparatem – pianką montażową. Dużo uwagi poświęcić należy wieńcom murów, które przez to, że są wykonane z bardziej wytrzymałych materiałów niż ściany, mają większy współczynnik przenikalności cieplnej. Jeśli wcześniej o to nie zadbaliśmy, wieniec powinien zostać zaizolowany dodatkowo.
4. Wentylacja
Kanały wentylacyjne są miejscami, przez które stale wydobywa się ciepło. Warto to wykorzystać i obrócić na własną korzyść. Usuwane z budynku powietrze ma wysoką temperaturę, którą można przechwycić i ponownie wykorzystać – służą do tego rekuperatory i zastosowanie mechanicznej wentylacji nawiewno-wywiewnej.
5. Podłoga i piwnica
Aby zabezpieczyć się przed uciążliwym zimnem dobywającym się od posadzki, należy wcześniej odpowiednio wykonać izolację podłogi, a jeśli pod nią znajduje się podpiwniczenie – oddzielić je termicznie od warstwy gruntu. Jeżeli fundamentów nie wyposażono w warstwę izolacji – a sytuacja taka była częsta w budynkach wznoszonych w przeszłości – jej zastosowanie uchroni nas przed wychłodzeniem posadzki najniższej mieszkalnej kondygnacji.
Warstwy izolacji – materiały
Wśród materiałów, których używamy do zaizolowania ścian, dachów i fundamentów, wyróżniamy:
- styropian, służy jako warstwa izolacyjna stosowana w bezspoinowym systemie ocieplania (płyty EPS 70) i w murach szczelinowych,
- poliester ekstrudowany – stosowany do izolacji ścian zewnętrznych w miejscach możliwego uszkodzenia mechanicznego, na przykład w przyziemiu, a także jako warstwa zewnętrzna fundamentów i piwnic,
- wełnę mineralną, która jest wykorzystywana do ocieplania ścian szczelinowych i o konstrukcji szkieletowej metodą lekką-suchą lub w systemie ocieplania bezspoinowego, występuje w formie rulonów bądź płyt,
- włókna celulozowe, stosowane przede wszystkim do izolowania ścian o konstrukcji z ram drewnianych przez natrysk do przestrzeni międzyszkieletowej lub na ściany zewnętrzne, które następnie są osłonięte warstwą wykończeniową elewacji,
- piankę poliuretanową – do ocieplania ścian szczelinowych, a w postaci płyt z twardego poliestru zabezpieczonych na przykład płytkami klinkierowymi – do ścian zewnętrznych.