Rośliny do bonsai
Starodawna sztuka formowania zminiaturyzowanych drzewek w płytkich donicach jest ciągle żywa, a świadczą o tym nie tylko wystawy dokonań florystów, ale i nasze domy, gdzie bonsai możemy spotkać coraz częściej. Na które gatunki powinniśmy zwrócić uwagę, jeśli zamierzamy poświęcić się temu zainteresowaniu?
Formowanie bonsai jest zajęciem dla osób cierpliwych i tych, którzy cierpliwości pragną się nauczyć. Na efekty działań trzeba czekać co najmniej kilka lat, ale w pełni ukształtowana kompozycja cieszy nasze oczy przez cały czas od momentu, kiedy przybierze wygląd taki, jaki dla niej zaplanowaliśmy. Każdy okaz, jaki poddajemy formowaniu, należy odpowiednio spreparować – na przykład usunąć główny korzeń zapewniający w naturalnych warunkach stabilność rośliny i te spośród jej rozgałęzień, które będą wizualnie działać na niekorzyść zaplanowanej całości.
Niezmiernie ważny jest dobór odpowiedniego naczynia – nie tylko kompozycyjnie dopasowanego, ale także wyposażonego w odpływ nadmiaru wody do ulokowanej pod nim podstawki. Wybieramy też podłoże – w tym wypadku jest ono uzależnione od wymagań rośliny, którą będziemy formować. Jeśli naczynie przeznaczone do bonsai jest wyjątkowo płytkie, konieczne będzie umieszczenie ziemi w cienkiej, gęstej, drucianej siatce, tak aby kolejne podlewania nie wypłukały jej i nie zniekształciły zarysu podłoża, jaki zaplanowaliśmy dla naszej rośliny.
Dobór odpowiedniego przedstawiciela flory jest kluczowy dla powodzenia naszych starań. Nie warto wybierać dekoracyjnych, egzotycznych gatunków, jeśli nie będziemy w stanie zapewnić im odpowiednich warunków do prawidłowego wzrostu. W zależności od tego, jakie możliwe warunki możemy zagwarantować roślinom, mamy do wyboru następujące grupy roślin o odmiennych wymaganiach: stale przebywające na zewnątrz, czasowo przenoszone do wewnątrz, możliwe do hodowli jedynie w pomieszczeniach, w których panuje dodatnia temperatura.
Rośliny do bonsai uprawiane wewnątrz pomieszczeń powinny mieć zapewnioną temperaturę powyżej 15°C. Zwykle, nie na potrzeby kompozycji o chińskim rodowodzie, uprawiane są jako drzewa i krzewy tropikalne. Są to: gardenia jaśminowata, fikus, grubosz i grubosz drzewiasty, wiąz drobnolistny, pistacja, pieprzowiec chiński. Każdy z tych gatunków ma osobne wymagania, które należy spełnić, by możliwe było uzyskanie takiego efektu, jaki zaplanowaliśmy.
Dużą grupę roślin, które nadają się do formowania, stanowią te, których wymagania cieplne są bardziej złożone. Latem potrzebują one wyniesienia na zewnątrz, by w czasie zimy pozostawać w temperaturze maksymalnie do 12°C w dzień i minimalnie do 5°C w nocy. Są to np.: granat właściwy, śliwa chińska, jaśmin nagokwiatowy, mirt zwyczajny, cyprys włoski, bukszpan, kamelia japońska, karmona drobnolistna.
Osobną grupę stanowią drzewa i krzewy, które mogą być hodowane w warunkach zewnętrznych. Z jednej strony jest to wygodne dla nas, ponieważ rośliny nie potrzebują tylu starań, ile musimy zapewnić gatunkom bardziej wrażliwym na skoki temperatur. Z drugiej – ich urok nie może nam towarzyszyć na co dzień, a i zabiegi, które powinniśmy wykonywać, nie powinny umknąć naszej uwadze – będzie to trudne tym bardziej, im rzadziej widzimy nasze bonsai. Wśród roślin najbardziej odpornych na temperatury w naszej strefie klimatycznej znajdują się: świdośliwa, klon, jodła, cedr, grab, pigwowiec, irga, cyprysik, głóg, ostrokrzew, miłorząb, jabłoń, jałowiec, magnolia, świerk, sosna, morwa, pięciornik krzewiasty i dąb.