Jaki zbiornik wyrównawczy do CO będzie najlepszy? Podpowiadamy!

Naczynie wyrównawcze CO – co to? 

Naczynie wyrównawcze, zwane też naczyniem wzbiorczym, odpowiada za minimalizację zjawiska rozszerzania objętości wody. Jest niezbędnym elementem odpowiednio wykonanej instalacji grzewczej, ponieważ bez jego pomocy może dojść do rozszczelnienia lub włączenia się zaworu bezpieczeństwa na skutek rosnącego ciśnienia. Innymi słowy, gdyby nie naczynie wyrównawcze mogłoby dojść np. do pęknięcia rur. Dlatego, jeśli decydujesz się na ocieplanie domu z wykorzystaniem CO, musisz wybrać odpowiedni zbiornik wyrównawczy.

Naczynie wzbiorcze często wykorzystuje się w instalacji wody ciepłej użytkowej. Zbiera ono nadmiar wody, kiedy jest podgrzewana w zbiorniku. Pamiętaj, że ciepła woda ma większą objętość niż zimna. 

Jak działa zbiornik? 

Naczynie wyrównawcze do CO zbiera nadmiar wody wytworzonej wskutek podgrzania, wyrównując ciśnienie w całości obiegu. Każde naczynie wzbiorcze składa się z dwóch komór przedzielonych elastyczną przeponą wykonaną z odpornego na ciepło materiału – wodnej oraz powietrznej. Gdy temperatura wzrasta, rośnie nieznacznie ciśnienie w całości układu i wzrasta objętość wody. Gdy temperatura spada, zmniejsza się też objętość wody, a powietrze rozszerza się, „wypychając” ciecz z drugiej komory.

Naczynia są wykonane ze stali, ich kształt jest zazwyczaj cylindryczny lub płaski (te drugie stosowane są zazwyczaj w jednej obudowie z kotłem). Spawane zbiorniki są odporne na korozję, ze względu na ciągłą styczność z wodą zazwyczaj stosuje się odpowiednie farby lub emalie.

Zobacz również:  Elementy instalacji centralnego ogrzewania. Z czego się składa?

Zbiornik wyrównawczy – rodzaje

Zanim przejdziemy do rozstrzygnięcia, jaki zbiornik wyrównawczy do CO wybrać, warto bliżej przyjrzeć się ich budowie. Co do zasady, wyróżnia się dwie odmiany naczyń wyrównawczych.

Zbiornik wyrównawczy CO otwarty

Zbiorniki otwarte stosowane są w instalacjach ogrzewanych kotłem na paliwo stałe (węgiel, drewno), zabezpieczające przed niekontrolowanym wzrostem ciśnienia w przypadku przegrzania, co może doprowadzić do zagotowania się wody. Jak działa naczynie wzbiorcze otwarte?

Zasada działania opiera się na umieszczeniu zbiornika w najwyższym punkcie obiegu, co pozwala parze wodnej na bezproblemowe skraplanie się i spływanie do kanalizacji za pomocą rury przelewowej. Z kotłem połączone są tzw. rurą wznośną, a dzięki różnicy w temperaturze woda z obiegu dostaje się do niego samoczynnie.

Dobór naczynia wzbiorczego otwartego powinien zależeć przede wszystkim od parametrów i rodzaju instalacji grzewczej. Na wybór mają wpływ takie czynniki jak ciśnienie wstępne, objętość wody, wzrost objętości wody w czasie ogrzewania oraz gęstość wody. 

Zbiornik wyrównawczy CO zamknięty

Zbiorniki przeponowe stosuje się wyłącznie w instalacjach korzystających z kotłów gazowych i olejowych. W tym wypadku za pobieranie nadmiaru wody odpowiada napędzany automatycznie obieg wody. Taka instalacja nazywana jest zamkniętą, a ciśnienie w jej wnętrzu jest równo rozkładane na każdy element.

Sprawdź także: Jak odpowietrzyć podłogówkę? Instrukcja krok po kroku

Jaki zbiornik wyrównawczy do CO wybrać?

Przy wyborze naczynia wyrównawczego najważniejsza jest pojemność dostosowana do ilości wody znajdującej się w naszej instalacji grzewczej. Zakłada się, że aby przy podgrzewaniu wody nie doszło do rozszczelnienia, komory w zbiorniku przeponowym powinny mieścić przynajmniej 4% objętości płynu zawartego w całym układzie grzewczym.

W przypadku naczyń przeponowych w układzie zamkniętym trzeba też brać pod uwagę ciśnienie statyczne instalacji. Wysokość między najniższym a najwyższym punktem określa, z jaką prędkością woda krąży po układzie.

Przy obliczeniach minimalnej pojemności naczynia zbiorczego zamkniętego stosuje się skomplikowane wzory matematyczne. Najpierw musisz obliczyć pojemność całej instalacji wodnej, biorąc pod uwagę nagrzaną ciecz. Jeżeli znasz już tę wartości, możesz przystąpić do wykonania kolejnego działania. 

Pojemność instalacji (Vu) pomnóż przez iloraz maksymalnego ciśnienia obliczeniowego (p max) plus 1 i różnicę maksymalnego ciśnienia obliczeniowego i ciśnienia wstępnego w instalacji (p). 

A więc w zapisie wygląda to tak:

Vc = Vu x (p max + 1)/(pmax - p)

Jak widzisz, dobór właściwego naczynia zamkniętego nie jest wcale taki prosty. Zawsze możesz więc poprosić o pomoc specjalistę w sklepie o wskazanie najlepszego rozwiązania do instalacji, jaką masz w domu. 

Naczynie wzbiorcze otwarte powinno pomieści przyrost objętości wody. W doborze takiego zbiornika pomocna będzie norma PN-B-02413:199.

Jak podłączyć naczynie wyrównawcze?

Większość nowoczesnych kotłów gazowych i olejowych ma fabrycznie wbudowane naczynia wyrównawcze. Wystarczy jedynie sprawdzić, czy ich pojemność będzie wystarczająca dla wybranej przez Ciebie instalacji. Jeśli kocioł nie posiada takiego urządzenia, musisz zamontować tzw. grupę bezpieczeństwa składającą się z naczynia przeponowego, zaworu bezpieczeństwa i manometru do pomiaru ciśnienia.

Ciśnienie wstępne

Bardzo ważne jest ustalenie ciśnienia wstępnego w naczyniu zbiorczym. Na początku jest ono określane fabrycznie, ale jeżeli zachodzi taka konieczność, można je skorygować. W czasie montażu wszelkie zmiany w ciśnieniu należy zaznaczyć na tabliczce znamieniowej.

Montaż naczynia wyrównawczego

Jak podłączyć naczynie wyrównawcze? Schemat znajdziesz na opakowaniu naczynia zbiorczego. Pamiętaj, że powinien on uwzględniać rury zabezpieczającą, przelewową, odpowietrzającą oraz sygnalizującą. 

Pozostaje jeszcze pytanie, gdzie zamontować zbiornik wyrównawczy – na zasilaniu, czy na powrocie? Wielu ekspertów uważa, że jedyne właściwe umiejscowienie naczynia znajduje się na zasilaniu, nad kotłem, przed pompą.  

Jak wysoko umieścić naczynie wyrównawcze?

Przy instalacjach wykorzystujących naczynie otwarte, często pojawia się pytanie, jak wysoko zamontować zbiornik wyrównawczy CO? Ogólnie zasada jest taka, że powinno ono znajdować się nad kotłem grzewczym i być najwyższym puntem całej instalacji. Kocioł i naczynie powinna połączyć pionowa rura wzbiorcza. 

W przypadku instalacji, w której pompy znajdują się na zasilaniu, wysokość umieszczenia naczynia wzbiorczego określa się jako minimum 30 cm nad kotłem. 

Przy instalacjach grzewczych z pompami zamontowanymi na powrocie wymaga to nieco bardziej skomplikowanego równania. Wysokość powinna być większa niż 0,7 wysokości ponoszenia.

Dlaczego leci woda z naczynia wyrównawczego?

Jeżeli ciecz wydostaje się z naczynia wyrównawczego na zewnątrz, może to oznaczać zbyt duży wzrost objętości wody. W takim wypadku należy otworzyć zawór bezpieczeństwa i wyrównać (obniżyć) ciśnienie. Istnieje także ryzyko, że wydostająca się na zewnątrz, sygnalizuje nieszczelność naczynia. 

Zainspiruj się: Hałas w rurach c.o. – możliwe przyczyny i rozwiązania

Jaki zbiornik wyrównawczy do CO wybrać? Już wiesz! 

Jak widzisz dobranie właściwego naczynia wzbiorczego to dość skomplikowana sprawa. Musi być ono dobrane do typu instalacji CO, a przede wszystkim do objętości wody w układzie oraz ciśnienia. Narzędzia do montażu instalacji CO oraz zbiorniki wyrównawcze znajdziesz na Castorama.pl. 

Data publikacji: 03.12.2014

Data aktualizacji: 29.01.2023