Atesty wyrobów budowlanych i sprzętu w Polsce
Niektóre grupy produktów podczas wprowadzania na rynek potrzebują wnikliwych testów i badań nad jakością. Nie chcemy przecież przy każdej wizycie w sklepie zastanawiać się czy akurat ten producent oszczędził na wykonaniu lub nie sprawdził wszystkich możliwych komplikacji. Na szczęście istnieje cały system regulujących to norm.
Czym jest atest?
Atest czy certyfikat jest oficjalnym aktem prawnym zawierającym zapewnienie, że dany produkt, proces lub usługa spełniają wymogi norm oraz dyrektyw. Wydawany jest na wniosek producenta lub usługodawcy, jednak jego przyznanie zależy od umocowanego oficjalnie organu kontroli jakości. Oznacza on równocześnie, że jakość danego wyrobu jest gwarantowana powagą instytucji.
Dla konsumentów oznacza to pewność, że produkt, z którego korzystamy został przetestowany pod kątem zawartych w przepisach prawnych wymogów. Zazwyczaj są to bardzo szczegółowe przepisy, które biorą pod uwagę wytrzymałość, bezpieczeństwo względem ludzi i środowiska oraz wszelkie sposoby jego użycia. Dla wykonawców jest to ważna informacja, ponieważ na większości budów do użytku dopuszczone są wyłącznie materiały potwierdzone certyfikatami jakości.
Jednak na przestrzeni lat, choćby ze względów politycznych, stworzono więcej niż jeden system certyfikatów i atestów, co po otwarciu granic i przy postępującej globalizacji mogło doprowadzić do wielu nieporozumień. Jak ta sprawa ma się dzisiaj w naszym kraju?
Certyfikaty światowe
Powstała w 1946 roku Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (International Organization for Standardization – ISO) zajmuje się ujednolicaniem norm na całym świecie. Obecnie posiada 160 członków, a wyznaczane przez organizację standardy są uznawane przez rządy państw jako standard, do którego równane są miejscowe przepisy. W Polsce za operowanie w systemie ISO odpowiada Polski Komitet Normalizacyjny. W roku 2013 w jej bazie znajdowało się 19 500 norm standaryzujących.
Przyznanie certyfikatu ISO uzależnione jest od pozytywnej decyzji instytutów kontroli jakości, które zostały zatwierdzone przez PKN. Co ciekawe, sam rynek usług certyfikujących i wdrażania norm został uwolniony, więc producent ma prawo skorzystać z dowolnej placówki cieszącej się zaufaniem Komitetu. Sytuacja uległa wzmocnieniu po wprowadzeniu w 2008 roku nowej wersji normy zarządzania jakością w organizacji – ISO 9001.
Jeśli produkt lub sprzęt, w który zamierzamy się zaopatrzyć, posiada oznaczenie Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej, możemy mieć pewność, że został przetestowany na podstawie szczelnie opracowany system kontroli jakości.
Certyfikaty europejskie
Powołany w 1974 Europejski Komitet Normalizacyjny (Comité Européen de Normalisation – CEN) przyznaje własne atesty dla państw członkowskich Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. W Polsce za jej implementację również odpowiada Polski Komitet Normalizacyjny, obejmuje głównie produkty wykorzystywane przez podmioty publiczne i pozarządowe. W przemyśle budowlanym oznacza to sprzęt, elektronikę oraz elementy wyposażenia, oznaczone logiem „C” lub „CE”.
System CE opiera się na dwóch rodzajach norm – w przypadku modułu A (wewnętrznej kontroli produkcji) sam producent używa oznaczenia na podstawie dyrektywy europejskie. W pozostałych przypadkach (moduł B) ocena zgodności z normami CEN podlega Jednostce Notyfikowanej. Zostaje ona wpisana na wykaz jednostek notyfikowanych po pozytywnej weryfikacji przez Polskie Centrum Akredytacji.
Pełen wykaz instytucji, które przyznają atesty na podstawie dyrektyw CEN znajdziemy na stronie Ministerstwa Gospodarki oraz wspomnianego PCA. Dla nas widoczne logo CE oznacza produkt wytworzony na podstawie kontroli jakości obowiązującą w całej Europie.
Inne normy
Do 1994 obowiązkowym oznaczeniem była Polska Norma. Produkty legitymujące się jej uzyskaniem nadal są ważne, a pełen wykaz norm znajdziemy na stronach Polskiej Komisji Normalizacyjnej. W niektórych przypadkach spotkamy się również z oznaczeniami ANSI, czyli American National Standards Institute, amerykańskiej instytucji norm technicznych.