Alejki ogrodowe – jak je oświetlić?
Ponieważ ścieżki wytyczone i utwardzone brukowaną nawierzchnią służą do poruszania się również po zapadnięciu zmroku, przydatne będzie ich oświetlenie. Przyczyni się ono do zwiększenia bezpieczeństwa, estetycznie zwiększy walory dekoracyjne i wraz z świetlnym zaakcentowaniem roślin i elementów małej architektury ogrodowej stanowić będzie o spójności zastosowanej aranżacji. Na co zwrócić uwagę przy wyborze i budowie oświetlenia alejek na terenie zielonym?
Dlaczego oświetlamy alejki ogrodowe?
Ogrodowe alejki spełniają przede wszystkim funkcję traktów komunikacyjnych, które łączą oddalone od siebie fragmenty naszej posesji o różnym przeznaczeniu. Ponieważ służą do swobodnego przemieszczania się, ale i transportowania używanych w pracach porządkowych narzędzi i maszyn, dbamy o utwardzenie ich nawierzchni i zbudowanie nawet najprostszego systemu odwodnienia, by nie tworzyły się kałuże i nie zalegało błoto. Alejki tym samym są uszczuploną wersją podjazdu prowadzącego do garażu, wykorzystującą nierzadko te same materiały składające się na wykonane przed wejściem do domu brukowane dróżki. I podobnie jak to ma miejsce w najbliższym otoczeniu budynku mieszkalnego, warto je wyposażyć w oświetlenie ogrodowe. Ułatwi nam poruszanie się po zmroku na terenie zielonym, a ponadto:
- wpłynie na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa, ponieważ wydobędzie z mroku oddaloną od budynku przestrzeń,
- obecność światła podziała odstraszająco na wszelkich intruzów,
- dekoracyjnie przyczyni się do estetycznego odbioru naszej posesji, zwłaszcza jeśli oprawy świetlne w całym ogrodzie będą pochodziły z tej samej linii stylistycznej,
- zachęci do częstszego przebywania poza domem,
- umożliwi zakończenie prac porządkowych w późniejszych godzinach,
- dzięki budowie instalacji oświetleniowej możemy zwiększyć zasięg pracy elektrycznych urządzeń ogrodniczych.
Kiedy zdecydować się na budowę instalacji oświetleniowej w ogrodzie?
Z pewnością nie każda posesja potrzebuje budowy instalacji oświetleniowej. Jej zalety docenią przede wszystkim właściciele rozległych terenów zielonych, które zajmują trawniki rekreacyjne i sportowe, sad owocowy, relaksacyjne arboretum, warzywnik, przestrzenne rabaty kwietne, dziecięcy plac zabaw, basen i wydzielone miejsce do biesiadowania ze stacjonarnym, murowanym grillem. Jeśli oświetlenie tych elementów oparte będzie na oddzielnych obwodach elektrycznych, z wnętrza domu możliwe będzie rozświetlenie tych rejonów, na których koncentruje się aktualnie nasza uwaga, a nie całości naszej posiadłości. Skromniejsze względem przestrzeni tereny zielone równie skutecznie mogą zostać wyposażone w oświetlenie zasilane energią elektryczną o niskim napięciu. Dużo możliwości aranżacyjnych i praktycznych kryją w sobie źródła światła nie wymagające do działania dostępu do energii elektrycznej – oferta lamp solarnych stale się powiększa. Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z wymienionych rozwiązań.
Jak zbudować w ogrodzie instalację oświetleniową?
Oprawy świetlne, które wybraliśmy do zaznaczania obecności ogrodowych alejek, mogą być stale zamocowane w podłożu i spięte ze sobą jednym lub kilkoma obwodami elektrycznymi. W celu zapewnienia maksymalnego poziomu bezpieczeństwa należy przewody umieścić w peszlach, co dodatkowo uchroni je przed kontaktem z wilgocią.
1. Instalacja zasilana prądem o napięciu 230 V
Na rozległym terenie warto zdecydować się na zbudowanie instalacji zasilanej energią elektryczną o napięciu 230 V. Dlaczego? Budowa instalacji umożliwi rozmieszczenie z dala od budynków osobnych gniazd sieciowych, które wykorzystywać będziemy do zasilania energią urządzeń, które służą nam pomocą w pracach ogrodowych, na przykład kosiarki. Dzięki temu unikniemy konieczności używania przedłużaczy i nie będziemy zmagać się ze zjawiskiem spadku napięcia. Trójżyłowe przewody o oznaczeniu YKY są trwale zakopane w ziemi na głębokości co najmniej 60 cm (i w odległości 80 cm od elementów instalacji wodociągowej), a miejsce ich usytuowania oznaczane jest przez umieszczenie w glebie ponad nimi folii ostrzegawczej.
2. Instalacja zasilana prądem o niskim napięciu 24 lub 12 V
Wykonanie tego typu instalacji jest polecane na niewielkim terenie. Wymaga zastosowania transformatora obniżającego napięcie i opraw świetlnych przystosowanych do jednego z dwu wymienionych wartości napięcia, mogą to być energooszczędne źródła światła tworzone przez diody LED. Przewody instalacji tego typu umieszcza się w ziemi płycej niż przewodzące prąd pod napięciem 230 V, ponieważ ich uszkodzenie nie grozi niebezpieczeństwem.
Oświetlenie zewnętrzne z wykorzystaniem lamp solarnych
Innym sposobem na oświetlenie ogrodowych alejek, którego wykonanie nie wiąże się z przeprowadzeniem prac ziemnych i budową instalacji, jest zastosowanie lamp solarnych. Rozwój nowoczesnych technologii, czego przykładem są zasilane energią słoneczną ogniwa, sprawił, że moc i długość pracy oświetlenia tego typu są stale zwiększane i produkowane obecnie lampy solarne są bardziej trwałe i wydajne niż ich pierwsze modele, dostępne w sprzedaży wiele lat temu (które, nota bene, wciąż są spotykane w naszych ogrodach, ponieważ nieprzerwanie działają, chociaż emitowane przez nie światło jest nikłe).
W celu przedłużenia działania niektóre z modeli lamp solarnych wyposażane są w czujki zmierzchu i ruchu, które uaktywniają działanie o określonych porach i uniemożliwiają ciągłą pracę aż do wyczerpania zmagazynowanej energii. Zastosowanie czujek ma znaczenie przede wszystkim funkcjonalne – umożliwiają one wytyczenie kierunku traktu komunikacyjnego, oświetlając jego poszczególne fragmenty – w dalece mniejszym stopniu służą za to do celów dekoracyjnych.
Za efektywność działania oświetlenia tego typu odpowiada przede wszystkim jakość wykonania ogniwa słonecznego, a uwzględnić należy także:
- jego umiejscowienie i odpowiednie nakierowanie: panel trwale zacieniony, ponieważ został umieszczony w gęstwinie roślin, nie zdąży zmagazynować energii pozwalającej na wytworzenie jasnego światła,
- dbałość o czystość, ponieważ jakość jego działania będzie znikoma w przypadku zakrycia przez opadłe liście czy czapę śnieżną.
Na stale zwiększającą się popularność lamp solarnych wpływa ich korzystna cena, a także coraz obszerniejszy wybór wzorów, kształtów i materiałów wykonania. Obecnie oświetlenie takie z powodzeniem może towarzyszyć zróżnicowanym aranżacjom zastosowanym na terenie zielonym – od nowoczesnych, minimalistycznych kształtów słupków oświetleniowych, po lampy stojące z kloszami i oprawami przywodzącymi na myśl archaiczne i urokliwe laterenki, które współtworzą urokliwe ogrody w starodawnym stylu i dopełniają dekoracyjne kształty ławeczek i stołów wykonanych z żeliwa i drewna.
Oświetlenie alejek spójne z aranżacją przestrzeni
Rozmaitość kształtów, kolorów i materiałów wykonania charakteryzuje nie tylko lampy solarne, ale również wszelkie pozostałe typy oświetlenia zewnętrznego, wśród których znajdziemy stylizowane na retro, pełne zdobień i secesyjnej finezji, jak też wykonane z użyciem chromowanego wykończenia powierzchni i zupełnie pozbawione dekoracji latarnie i słupki oświetleniowe. Umiejętny ich dobór przyczyni się do zaakcentowania i dopełnienia zastosowanego stylu w aranżacji ogrodu i przestrzeni bezpośrednio graniczącej z budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi.
Estetyce posesji przysłuży się użycie oświetlenia zewnętrznego z jednej linii stylistycznej, serii, na którą składają się elementy umieszczane na elewacji domu (plafony ścienne, wiszące kinkiety oświetlające wejście do budynku i schody do niego prowadzące) i wykorzystywane z dala od niego, czego przykładem są lampy rozświetlające przestrzeń ogrodowych ścieżek i towarzyszące elementom małej architektury.
