Wyrzynarki i pilarki – jak ich używać?
Wyrzynarki, pilarki oraz piły szablaste to elektronarzędzia, bez których trudno byłoby sobie wyobrazić cięcie rozmaitych materiałów – od drewna, przez metal, do tworzyw sztucznych. Ich prawidłowe użytkowanie wpływa na efektywność naszych prac, nasze bezpieczeństwo oraz trwałość samych urządzeń. Oto prawidłowe przeznaczenie i zasady, do których powinniśmy się stosować, użytkując wyrzynarki i pilarki.
Wyrzynarki
Elektronarzędzia tego typu charakteryzują się dość małą prędkością cięcia, a także średnią dokładnością. Idealnie nadają się jednak do cięcia wzdłuż krzywych, równie dobrze spisując się także podczas cięcia wzdłuż linii prostej. Dzięki nim możemy wykonać także wycięcia prostokątne, okrągłe i o nieregularnych kształtach. Ich możliwości są z kolei bardzo ograniczone, jeśli chcemy wykonywać obróbkę w trudno dostępnych miejscach.
Wyrzynarki wyposażone w odpowiednie brzeszczoty możemy zaliczyć do uniwersalnych narzędzi tnących. Mogą bowiem służyć do cięcia drewna, metali miękkich i tworzyw sztucznych, posługując się posuwisto-zwrotnym ruchem brzeszczota, który jest napędzany silnikiem elektrycznym. Dzięki temu możemy sobie pozwolić na obróbkę desek, boazerii, drzwi, płyt gipsowo-kartonowych, płyt laminowanych, a w niektórych przypadkach także płytek ceramicznych.
Urządzenie to może być zarówno stacjonarne, jak np. wyrzynarka włosowa, jak i ręczne, jak np. standardowa wyrzynarka do drewna.
| Porada eksperta: Wyrzynarkę możemy dodatkowo wyposażyć w akcesoria, które znacząco usprawnią nam pracę, takie jak nakładki do kontroli linii cięcia czy nakładki antyodpryskowe. Jeśli nie jest nam potrzebne narzędzie o dużej mocy, możemy z kolei wybrać wyrzynarkę akumulatorową, którą łatwo przenieść z miejsca na miejsce. |
Zasady użytkowania
Stosując wyrzynarki, powinniśmy zwrócić uwagę przede wszystkim na ich elementy tnące, czyli brzeszczoty. To one odpowiadają za cięcie konkretnego rodzaju materiału. Dzięki dobraniu właściwego brzeszczotu możemy sobie pozwolić na cięcie płyt wiórowych czy pilśniowych, sklejki bądź też styropianu. Podstawowy podział elementów tnących do wyrzynarek obejmuje:
- brzeszczoty HCS – to elementy wykonane ze stali narzędziowej węglowej, które nadają się do cięcia miękkich materiałów wykonanych z drewna lub tworzyw sztucznych,
- brzeszczoty HSS – to elementy wykonane ze stali narzędziowej wysokostopowej, które nadają się do cięcia drewna uzbrojonego gwoździami, materiałów drewnopochodnych, cienkich blach stalowych i metali kolorowych,
- brzeszczoty HM – to elementy wykonane z bimetalu i węglików spiekanych, które nadają się do cięcia twardych materiałów ze stali nierdzewnej, gipsu, a także płytek ceramicznych.
Podczas cięcia za pomocą wyrzynarki należy pamiętać przede wszystkim o równomiernym dociskaniu płozy urządzenia do obrabianego materiału, nie dopuszczając do jej wibracji, co mogłoby złamać brzeszczot. Ponadto wyrzynarkę prowadzimy zawsze wzdłuż wyznaczonej linii cięcia w jednakowym, niezbyt szybkim tempie. Bieg możemy zmieniać na wyższy, im bardziej miękki jest obrabiany materiał.
Warto pamiętać również o smarowaniu brzeszczotów, co usprawnia cięcie poszczególnych materiałów. W przypadku miękkiej stali pomocne będzie nasmarowanie elementu tnącego oliwą techniczną, w przypadku aluminium zaś, olejem technicznym i denaturatem, a w przypadku PCV przydatne będzie zwilżenie brzeszczotu wodą.
Chcąc wykonać wyrzynarką cięcie pod kątem 90 stopni, powinniśmy zaznaczyć pożądaną formę, nawiercić ją w narożnikach, a w wykonanych otworach umieścić ostrze, wycinając linię wzdłuż krawędzi. Jeśli wykonujemy zaś cięcie od 45 do 90 stopni, regulujemy do pożądanego kąta przekrzywienie płozy. Warto wówczas przymocować materiał do stabilnej konstrukcji, ponieważ zadanie to jest wyjątkowo trudne.
| Ważne! Należy pamiętać o tym, że oprócz brzeszczotów, które są podzielone według wykonania i przeznaczenia względem obróbki konkretnych materiałów, na rynku mamy też do czynienia z brzeszczotami posiadającymi różne typy mocowań. Od nich zależy, do jakiej wyrzynarki będzie pasować dany element tnący. Najpopularniejsze są brzeszczoty typu T, które współpracują z urządzeniami takich marek jak Bosch, DeWalt, Hitachi, AEG, Worx, Festool, Metabo, Makita, Skill. Dostępne są też brzeszczoty z mocowaniem typu U oraz 2T – używane głównie w starszych modelach. |
Pilarki tarczowe
Ręczna pilarka tarczowa czy też pilarka stołowa to z kolei elektronarzędzia, które charakteryzują się bardzo dużą prędkością i dokładnością cięcia. Co prawda możliwość wykonania za ich pomocą cięcia wzdłuż linii krzywych oraz pracy w trudno dostępnych miejscach jest minimalna, jednak idealnie nadają się do cięcia wzdłuż linii prostej. Z tym zdaniem poradzimy sobie przy użyciu pilarki tarczowej wyjątkowo szybko i sprawnie.
Podobnie jak wyrzynarki, tak i pilarki tarczowe mogą służyć do cięcia różnego rodzaju materiałów. Są stosowane zarówno podczas obróbki drewna miękkiego, jak i twardego i warstwowego. Wyposażone w odpowiednie tarcze tnące mogą służyć także do cięcia kantówek, płyt laminowanych, wiórowych i fornirowych, paneli podłogowych i podkładowych, płyt gipsowo-kartonowych, sklejek, lekkich metali, stali nierdzewnej i stali budowlanej, aluminium, tworzyw sztucznych, a nawet gazobetonu. Ze względu na możliwość regulacji głębokości cięcia, świetnie sprawdzają się przy obróbce grubszych płyt.
Tak jak wyrzynarki, występują też w formie ręcznej, jako typowe pilarki tarczowe, oraz stacjonarnej, jako pilarki stołowe.
Zasady użytkowania
Zanim przystąpimy do pracy z pilarką tarczową, powinniśmy dopasować do niej odpowiedni element tnący. W tym przypadku nie są to brzeszczoty, a tytułowe tarcze. To od nich zależy, jaki materiał będziemy mogli ciąć. Na rynku dostępne są specjalne tarcze do drewna, metalu, tworzyw czy nawet szkła.
Podczas pracy z pilarką tarczową należy uwzględnić takie aspekty jak:
- średnica i grubość piły
- ilość i kształt zębów
- ostrość zębów
- głębokość cięcia
- dopuszczalna prędkość posuwu
Przed rozpoczęciem pracy z pilarką tarczową należy pamiętać również o ważnych aspektach wpływających na bezpieczeństwo i komfort pracy. Należy zadbać w tym przypadku przede wszystkim o dokładne oczyszczenie pilarki z pyłu i wiórów.
Podczas cięcia przy użyciu tego rodzaju pilarki należy zadbać zaś przede wszystkim o właściwą stabilizację. Mowa tutaj zarówno o stabilnym podłożu i statecznym ustawieniu ciała przez operatora, jak i solidnym osadzeniu i unieruchomieniu obrabianego przedmiotu, który nie powinien przesuwać się w trakcie cięcia. Pamiętajmy również o tym, że pilarka tarczowa powinna być prowadzona oburącz. Jeśli stosujemy pilarkę stołową, cięty materiał powinniśmy popychać w stronę piły za pomocą specjalnego popychacza.
Po zakończeniu pracy należy zaś wyłączyć nasze elektronarzędzie spod napięcia i jeśli to konieczne – zabezpieczyć je przed niepowołanym włączeniem oraz dokładnie posprzątać stanowisko pracy, pozbywając się wiórów i trocin oraz pozostałych odpadków, najlepiej przy użyciu zmiotki.
| Ważne! Pamiętajmy o tym, by do pracy z pilarką tarczową używać tylko sprawnych tarcz tnących. Jeśli konieczna jest wymiana elementu tnącego, narzędzie należy bezwzględnie wyłączyć z zasilania i wymienić tarczę w solidnych rękawicach roboczych. |
Piły szablaste
Wyrzynarki i pilarki tarczowe, które są podstawowymi urządzeniami tnącymi, to nie wszystko, ponieważ mamy do czynienia również z piłami szablastymi. Są to elektronarzędzia, które charakteryzuje średnia prędkość działania i dość niewielka dokładność w porównaniu do pilarek tarczowych. Nie są zbyt pomocne w przypadku cięcia wzdłuż krzywych, ale za to świetnie radzą sobie zarówno podczas cięcia wzdłuż linii prostej, jak i w trudno dostępnych miejscach.
Piła szablasta wyposażona jest w specjalne brzeszczoty o ostrych krawędziach, które kształtem przypominają szablę. Jej dość nietypowa konstrukcja sprawia, że jest to urządzenie wykorzystywane zarówno w gospodarstwie domowym, jak i na placach budowy czy w nadleśnictwie. Nadaje się do cięcia elementów drewnianych, a także metalowych i tych wykonanych z tworzyw sztucznych. Może okazać się pomocna także w przypadku płyt gipsowo-kartonowych, a nawet cegieł czy elementów betonowych. Świetnie spisuje się zarówno podczas trudniejszych prac rozbiórkowych, cięcia zgrubnego, jak i przycinania gałęzi.
Zasady użytkowania
Piły szablaste możemy wyposażyć w odpowiednie brzeszczoty oraz pilniki, tarniki i szczotki wykonane z włosia lub drutu, które umożliwiają kolejno:
- cięcie
- cięcie trudno dostępnych miejsc
- cięcie w pobliżu krawędzi
- nadawanie fantazyjnych kształtów
- czyszczenie (głównie metalu)
- szlifowanie (głównie drewna)
Warto zaznaczyć fakt, iż piły szablaste umożliwiają nam wykonywanie precyzyjnego cięcia niezależnie od ich ustawienia – może być ono zarówno poziome, jak i pionowe. Przed zagłębieniem piły szablastej w materiale należy jednak zorientować się, czy nic się pod nim nie znajduje. Tego rodzaju elektronarzędzia powinny być użytkowane zawsze w suchym otoczeniu – wszędzie tam, gdzie nie ma zagrożenia powstawania pożaru czy eksplozji.
Jeśli zaś stosujemy piły szablaste akumulatorowe, powinniśmy zwrócić uwagę na kompatybilność baterii z danym urządzeniem.
| Czy wiesz, że...? Alternatywą dla wymienionych wyżej urządzeń mogą być pilarki uniwersalne. To elektronarzędzia, które charakteryzują się bardzo wysoką prędkością i dokładnością cięcia, a ponadto dobrze spisują się zarówno podczas cięcia wzdłuż linii prostej, jak i cięcia w trudno dostępnych miejscach. Możliwość cięcia za ich pomocą wzdłuż krzywych jest jednak minimalna. Służą do cięcia różnych materiałów, głównie drewna, paneli laminowanych, aluminium i PCV. |
Przygotowanie do pracy
Aby zapewnić sobie pełne bezpieczeństwo i komfort podczas pracy z elektronarzędziami tnącymi, powinniśmy odpowiednio przygotować się do wykonywanych przy ich użyciu zadań. Warto w tym przypadku pamiętać przede wszystkim o odzieży ochronnej, w skład której powinny wchodzić:
- gogle ochronne
- rękawice robocze, np. ze wzmocnionej skóry bydlęcej
- maska przeciwpyłowa
- stosunkowo opięte spodnie i bluza robocza
Przydadzą nam się również dodatkowe elementy – w przypadku wyrzynarki szczególnie pomocny jest specjalny cyrkiel do obrysowywania wzoru do cięcia, a w przypadku pilarek świetnie sprawdzi się odpowiedni stojak do cięcia drewna.
Pamiętajmy też o stabilności ciała oraz urządzeń i elementów tnących, a także odgrodzeniu strefy cięcia od postronnych osób. Przewód zasilający powinniśmy zaś stosownie podwiesić lub osłonić, eliminując możliwość zaczepienia i potknięcia.
Data publikacji: 30.11.2016