Tradycyjne żarówki – gdzie możemy je wykorzystać?
Standardowe żarówki, które w niedalekiej przeszłości oświetlały wnętrza naszych mieszkań, zastąpione zostały przez ich mniej energochłonne odpowiedniki, a także świetlówki kompaktowe i diody LED. Wciąż jednak są spotykane w naszych domach, a niektóre z nich wykorzystujemy na co dzień. Co sprawiło, że funkcję oświetlenia pomieszczeń przejęły inne źródła światła?
Spis treści:
- Oświetlenie żarowe czy grzejnik w wersji mini?
- Dlaczego żarówki halogenowe są lepsze niż standardowe?
- Gdzie wykorzystujemy oświetlenie żarowe?
- Dekoracyjne walory światła żarowego
Oświetlenie żarowe czy grzejnik w wersji mini?
Żarówki, które – jak pamiętamy – zasilały oprawy świetlne w naszych domach jeszcze dekadę temu, odeszły już do lamusa. Te, które zajęły ich miejsce w żyrandolach, plafonach, kinkietach i lampach, są zmodyfikowaną i unowocześnioną wersją standardowego oświetlenia żarowego. Coraz częściej spotykane są przypominające kształtem żarówki diody LED, a także możliwe do zastosowania w najpopularniejszych rozmiarach gwintu E27 i E14 świetlówki kompaktowe. Dzięki temu że możemy precyzyjnie dobrać odcień światła białego – ciepły, zimny i neutralny – nadajemy przestrzeni, w której przebywamy, nastrój sprzyjający wypoczynkowi lub pracy. Wcześniej stosowane żarówki nie dawały nam tej możliwości, ponieważ emitowały światło tylko i wyłącznie o odcieniu żółtym.
Jednak to nie walory aranżacyjne sprawiły, że oświetlenie żarowe zostało zastąpione przez halogenowe, jarzeniowe czy typu LED. Główną przyczyną ich wycofania z powszechnej sprzedaży (w celu maksymalnego ograniczenia użycia w pomieszczeniach domowych) była krótka żywotność i spora energochłonność. Wystarczyło zwiększenie napięcia w sieci elektrycznej z 220 do 230 V, by żarnik wolframowy zużywał się w bardzo krótkim czasie. Co do energii, dość powiedzieć, że 95% niej, poświęconej na rozświetlenie wolframowego żarnika, zamieniane było w ciepło, które emitowane było potem przez takie źródło światła. Dzięki zastosowaniu energooszczędnych odpowiedników żarówek, nie tylko wciąż zmniejszają się koszty zużycia prądu, ale ograniczona została również emisja ciepła, co przysłużyło się ekologii.
Dlaczego żarówki halogenowe są lepsze niż standardowe?
Unowocześnionym modelem standardowego oświetlenia żarowego są żarówki halogenowe. Kształtem nie różnią się od swoich poprzedników, jednak ich wnętrze zostało zmodyfikowane, a sposób wytwarzania światła stał się bardziej efektywny. W jaki sposób udało się tego dokonać?
Tradycyjna żarówka wyposażona była w wolframowy żarnik i wypełniona mieszanką argonu i azotu w proporcji 9:1. Parametry skuteczności świetlnej, zużycia energii i trwałości żarówki zostały poprawione dzięki wprowadzeniu do wnętrza szklanej bańki dodatku jednego z fluorowców (halogenów) – jodu.
Gdzie wykorzystujemy oświetlenie żarowe?
Chociaż najpopularniejsze niegdyś żarówki 100W i 75W są w zmniejszonej ilości nadal produkowane i znajdują się w sprzedaży, przeznaczone są do wykorzystania przemysłowego, a napis na opakowaniu informuje, aby nie używać ich we wnętrzach mieszkań. Proces wycofywania ich z powszechnego obrotu został przeprowadzony na terenie całej Unii Europejskiej w latach 2009-2012 – najpierw pożegnaliśmy żarówki 100-watowe o standardowym kształcie, następnie 75, 60 i 25W. Za to wciąż mamy do czynienia z ich pomniejszonymi odpowiednikami o niewielkiej mocy.
Zminiaturyzowane wersje żarówek towarzyszą nam na co dzień nie tylko w domu, ale i poza nim – na przykład w czasie wycieczki rowerowej (o ile za produkcję energii do zasilania żaróweczki w lampce przedniej i tylnej wciąż odpowiada dynamo), a także tuż przy budynku, w bramie garażowej. Wewnątrz mieszkania spotkamy się z nimi między innymi w takich urządzeniach jak:
- piekarnik,
- lodówka,
- maszyna do szycia,
- okap,
- piecyk.
Wydłużona gruszkowa i walcowa budowa miniaturowego klosza umożliwia zamocowanie żarówek w niewielkich przestrzeniach do tego przeznaczonych, a charakterystyczne żółtawe zabarwienie wiązki światła towarzyszy pracy wyżej wymienionych urządzeń AGD.
Dekoracyjne walory światła żarowego
Na tyle długo korzystaliśmy ze światła pochodzącego z żarówek, że przyzwyczailiśmy się do jego charakterystycznej, żółtej tonacji barwnej. Świadomi siły przyzwyczajenia producenci nowocześniejszych technologicznie źródeł światła – świetlówek kompaktowych i diod elektroluminescencyjnych – przystosowują swoje wyroby do wciąż żywych potrzeb klientów, poszukujących produktów wytwarzających światło z ciepłą, barowwą dominantą. To dlatego duża część lamp ledowych i świetlówek produkowana jest w wersjach o zmniejszonej temperaturze barwowej, zbliżonej do uzyskiwanej przez tradycyjne żarówki 2700 K. W przeciwieństwie do odmiany białej neutralnej i białej chłodnej, światło o żółtej poświacie towarzyszy nam w tych wnętrzach, w których wypoczywamy i przebywamy często w gronie rodzinnym – sprzyja wytworzeniu spokojnego nastroju i relaksowaniu się.
Dużą zaletą żarówek była (i wciąż jest w przypadku żarówek halogenowych) możliwość przyłączenia do nich ściemniacza przy włączniku światła. Jeden potencjometr służył do wytworzenia nastrojowej atmosfery przez przyciemnienie oświetlenia centralnego i do maksymalnego rozświetlenia każdego zakątka pomieszczenia.
Podobnie prezentują się, wykonywane w duchu nawiązania do historii rozwoju technologii, źródła światła stylizowane na stare. Charakteryzuje je powiększony, często zmodyfikowany kształt przezroczystego klosza i znacznie wydłużony żarnik. Ten, kiedy poddany jest działaniu i błyszczy pomarańczowym światłem, staje się niezwykle oryginalną dekoracją świetlną, która znajdzie zastosowanie zarówno w pomieszczeniach zaaranżowanych w duchu vintage, jak i w nowoczesnych loftach, w których styl dopełniają rekwizyty o przeszłości technologicznej i architektonicznej.
Również żarówka retro doczekała się swojego unowocześnionego odpowiednika, który do złudzenia przypomina starodawny oryginał, i którego żarnik wykonany został w technologii LED. Stanowi dekorację, która komponuje się z materiałami obecnymi w aranżacji vintage – szkłem, mosiądzem, miedzią. Stanowić może jeden z niewielu, ale za to bardzo wyrazisty element ocieplający chłód loftowego wnętrza.
Dekoracyjny charakter żarówek retro wyznacza kierunek ewentualnego zastosowania w przyszłości tej odległej technologii. Chociaż oświetlenie żarowe w takiej postaci, w jakiej je pożegnaliśmy, nie wróci do wnętrz naszych mieszkań i nie zajmie miejsca żarówek halogenowych, LEDów i świetlówek, być może poprzez nawiązanie do dawnych kształtów i materiałów wykonania, takie ozdoby świetlne zyskają popularność wykraczającą poza grono designerów i estetów rozsmakowanych w stylu industrialnym lub steampunkowym.
Data aktualizacji: 10.06.2024
