Rodzaje i zastosowanie płyt OSB

Czym są płyty OSB?

Są to silnie sprasowane kompozytowe drewnopochodne płyty budowlane o szerokim zastosowaniu. Ich nazwa pochodzi od skrótu: Oriented Strand Boards, oznaczającego płytę posiadającą ukierunkowane płaskie wióry. Płyta OSB zwykle ma budowę warstwową – w tej środkowej wióry ułożone są prostopadle do długiej krawędzi płyty, a na dwóch zewnętrznych warstwach są one skierowane równolegle do jej osi. Taki układ pozwala zachować sprężystość elementu, a przy tym również jego odporność na uszkodzenia mechaniczne. Płyty OSB różnią się między sobą stopniem odporności na wilgoć, stąd też występują w różnych klasach. Najczęściej nabywana jest płyta OSB 3, gdyż może być stosowana zarówno w miejscach suchych, jak i tych o podwyższonej wilgotności.

Płyta OSB może zawierać nawet około 90% drewna (zwykle są to wióry ze świerku lub sosny), a pozostałe 10% stanowią żywice i substancje poprawiające jej trwałość, sprężystość i odporność na wilgoć. Wióry o podobnych wymiarach oraz odpowiednie żywice poddane się następnie obróbce z zastosowaniem wysokiej temperatury i ciśnienia, tak aby stworzyć jednolitą i bardzo trwałą całość. Tego typu płyty mogą mieć znaczną odporność na wilgoć i uszkodzenia mechaniczne, a przy tym mają niską nasiąkliwość oraz stanowią dobrą izolację termiczną oraz akustyczną. Płyty OSB mogą być stosowane zarówno podczas wykańczania wnętrz (np. w czasie wykonywania suchej zabudowy), jak i w budownictwie, gdzie służą np. do tworzenia domów szkieletowych. Płyta występuje także w bardzo dużych rozmiarach, co pozwala zmniejszyć liczbę połączeń i stworzyć szczelne i jednolite konstrukcje oraz podłączenia.

Właściwości płyty OSB

Wytrzymałość na obciążenia wzdłuż danej osi. Wióry w płytach OSB zazwyczaj są ułożone w jednym kierunku, dlatego płyta ma zwykle największą wytrzymałość mechaniczną wzdłuż osi głównej i nieco mniejszą przy osi bocznej. Stąd też warto pamiętać, że jest ona najbardziej wytrzymała na obciążenia, gdy jej oś jest ułożona prostopadle do podpór.

Płyty można nabyć w bardzo różnych wymiarach: od modeli posiadających metrowe, po prawie 5 metrowe krawędzie. Dzięki łatwości cięcia, z powodzeniem można je przycinać, tak aby uzyskać wymagane rozmiary. Możemy wybrać też grubość płyty OSB – zwykle spotkamy się z modelami mającymi od 6mm do 2,5 cm.

Płyty OSB cenione są za znaczną odporność na uderzenia i uszkodzenia mechaniczne. W tej kategorii znacznie przewyższają one wyroby wykonane z litego drewna. Płyta OSB, chociaż ma znaczne wymiary, na całej długości jest bardzo trwała i odporna na zniszczenie.

Płyty OSB nie wykazują znacznej odporności na ogień, ale można nabyć modele o podwyższonej odporności na wysokie temperatury i o specjalnej powierzchni zabezpieczającej przed ogniem (spotykane są specjalne płyty OSB, mające nawet klasę ogniową B-s2, d0, przez co z powodzeniem mogą być stosowane w obiektach użyteczności publicznej).

Płyty różnią się grubością i gęstością, jednak większość z nich jest paroprzepuszczalna, przez co zmniejsza się ryzyko osadzania się wilgoci i powstawania zagrzybień w ich wnętrzach.

Płyty OSB są też chętnie wybieranym materiałem budowlanym i wykończeniowym, gdyż są podatne na obróbkę – pozwalają na nadawanie im wybranych form i kształtów. Stosując typowe narzędzia wykończeniowe czy stolarskie, można z powodzeniem je wygładzać, szlifować, dokładne przycinać czy też wiercić w nich otwory. Płyty można łączyć na pióro-wpust, stosować łączniki lub wkręty do drewna czy też przyklejać je do siebie (uważając, by nie łączyć płyt bardzo ściśle, gdyż materiał ten „pracuje” i wykonanie zbyt małych szczelin może skutkować późniejszą jego deformacją).

Płyty OSB można nabyć w wersjach z różnie wykończonymi krawędziami – znajdziemy zarówno proste, jak i odpowiednio wyprofilowane, przez co szybko połączymy je ze sobą na pióro i wpust. Płyty nadają się też do wygodnego cięcia pilarkami – zarówno ręcznymi, jak i elektrycznymi – bez obawy o zniszczenie przy tym ich struktury i ukruszenie krawędzi. Można wybrać płyty w różnych rozmiarach albo poprosić o ich docięcie na określony wymiar jeszcze w sklepie.

Co więcej, płyty są na tyle zwarte i solidne, że można stosować w nich gwoździe – nawet tuż przy krawędziach. Z powodzeniem je pomalujemy lub wykończymy w inny sposób, ale dobrze prezentują się również w stanie surowym (niewykończone płyty OSB na podsadzkach lub ścianach są chętnie stosowane w nowoczesnych, modnych wnętrzach).Ich waga wynosi zwykle około 670 kg/m.

Płyty różnią się także tzw. klasami higieny, które oznaczają bezpieczeństwo użytkowania i możliwy wpływ na zdrowie. Jeśli płyta ma np. klasę higieny E1, oznacza to, że wydziela ona mniej niż 8 mg formaldehydu na 100 gram suchego produktu. Takie oznaczenie mówi mam, że dany materiał jest bezpieczny i nie wydziela szkodliwych substancji, a nawet jeśli tak, to są to ilości bezpieczne dla zdrowia.

Płyty OSB różnią się odpornością na wilgoć – te o najniższej klasie nie są odporne ani na nią, ani na pęcznienie, za to te o wyższej, z powodzeniem mogą być stosowane nawet w bardzo wilgotnych warunkach.

Wybierając płytę OSB, warto zwrócić także uwagę na takie właściwości jak pęcznienie (zwykle wyrażone procentowo), gęstość płyty (kg/m3), a także poprzeczna i wzdłużna wytrzymałość na zginanie (MPa).

Rodzaje i zastosowanie płyt OSB

Płyty OSB dzielą się na różne klasy, zależnie od trwałości i odporności na wilgoć. Im wyższa liczba, tym bardziej wytrzymała jest dana płyta.

Płyty OSB 1 i 2 – mają one najmniejszą odporność na wilgoć i należy je stosować wyłącznie w suchych i zadaszonych miejscach. Aby poprawić ich trwałość, można zastosować impregnaty, bejce lub lakiery. Zazwyczaj w tego typu płytach jako spoiwo zostały zastosowane żywice, które nie zapewniają odporności na pęcznienie. Mogą być wykorzystane jako podstawa posadzek na legarach, do wewnętrznych elementów zabudowy sufitu lub poddasza oraz do wykonywania ścianek działowych, jednak wyłącznie w pomieszczeniach o niskiej wilgotności.

Płyta OSB 3 – jest to jedna z najczęściej wybieranych płyt OSB, gdyż charakteryzuje się sporą odpornością i dobrym stosunkiem jakości do ceny. Te płyty nadają się do wykorzystania zarówno we wnętrzach, jak i na zewnątrz budynków. Co istotne, mogą być one stosowane także w kuchniach i łazienkach, czyli miejscach szczególnie narażonych na wilgoć.

Tutaj łącznikiem wiórów jest zwykle żywica, która zapewnia dużą sprężystość, a przy tym trwałość i odporność na wodę. Tego typu płyty mają wszechstronne zastosowanie wykończeniowe i budowlane. Nie tylko nadają się do konstrukcji szkieletowych, ale także do wykonywania stropów, schodów lub też posadzek na legarach. Płyta OSB 3 jest też bardzo praktycznym materiałem wykorzystywanym do suchej zabudowy – dzięki swoim rozmiarom przyspiesza wykonywanie prac, nie pozostawiając wiele łączeń.

Z powodzeniem można ją też stosować do wykonania ścian działowych, posadzek, a także poszyć lub podbitek dachowych. Płyty OSB 3 nadają się również do wykończenia elementów w ogrodzie, na działce czy też w domku letniskowym.

Płyty OSB 4 – tego typu płyty są często wypierane przez płyty OSB 3, jednak ich zaletą jest jeszcze lepsza odporność na wodę. Stąd też ten rodzaj płyt drewnopochodnych nadaje się wykorzystania w miejscach o bardzo dużym narażeniu na działanie wilgoci i wody – z powodzeniem można je stosować do wykonywania dachów, ścian w domach o konstrukcji szkieletowej, tworzenia szalunków lub podbitek dachowych. Ponadto za pomocą płyty OSB 4 wzniesiemy domek ogrodowy, tymczasowe ogrodzenie placu budowy, budę dla psa czy domek narzędziowy.

Płyta MFP także należy do płyt drewnopochodnych. Jest ona nieco ulepszoną płytą OSB. Również zastosowane są tutaj drewniane wióry, jednak w tym przypadku są one ułożone nieregularnie, a nie kierunkowo, jak ma to miejsce w przypadku płyty OSB. Efektem tego jest zwiększona trwałość – nie tylko na osi głównej, ale także na osiach bocznych.

Płyta MFP jest też chętnie wykorzystywana do suchej zabudowy, gdyż ma gładką, łatwą do wykończenia powierzchnię, przez co wymaga mniejszej obróbki. Podobnie jak płyta OSB , także ta jest podatna formowanie, odporna na obciążenia oraz trwała. Z powodzeniem może być stosowana do wykonania elementów, które będą narażone na działanie wilgoci.

Data publikacji: 05.01.2016