Repusowanie – czym jest?
Kiedy zdawałoby się, że sztuka rzemieślnicza i wykonywanie rozmaitych elementów ozdobnych, a nawet architektonicznych własnymi rękami zostały wyparte przez seryjne produkcje, okazuje się, że takie techniki są wciąż żywe. Jedną z nich jest repusowanie, które daje olbrzymie możliwości pod względem wykonywania przedmiotów z miękkich metali. Na czym dokładnie polega?
Repusowanie, czyli kucie na zimno
Repusowanie, zwane również trybowaniem, to forma kształtowania i zdobienia metalowej blachy. Polega na wybijaniu na zimno wgłębień w kawałkach blachy, które po drugiej stronie dają wypukły, pożądany wzór. Aby zachować jak najwyższą precyzję pracy, na obrabianym materiale należy wcześniej narysować to, co chce się wykuć – zabieg ten pozwoli na osiągnięcie jeszcze lepszych efektów. Repusowanie znane jest już od starożytności – to właśnie tą techniką wykonane zostało jedno z dzieł sztuki antycznej, czyli maska Agamemnona. Jednak również w dużo bliższych nam czasach znajdziemy znane obiekty repusowane jak np. Statua Wolności – symbol Nowego Jorku.
Technika repusowania nie należy jednak do łatwych – używane materiały są bowiem narażone na spore naciągnięcia i jeśli nie są dobrej jakości, mogą pękać w czasie wytłaczania dekoracji. Do repusowania potrzebne są specjalistyczne narzędzia – młotki, punce czy miękkie kowadła.
| Czy wiesz, że... Słowo repusowanie pochodzi od francuskiego repousser, co oznacza odpychać. Dobrze oddaje to naturę tej sztuki, w której właśnie poprzez wypychanie blachy do przodu uzyskujemy niezwykłe efekty dekoracyjne. |
Materiały i narzędzia stosowane w repusowaniu
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, do repusowania najlepiej nadają się metale miękkie. W tej technice nie powinno się bowiem nagrzewać blachy w celu poprawienia jej elastyczności. Dlatego też tutaj najlepiej sprawdzają się materiały ciągliwe i kowalne, które będą podatne na obróbkę na zimno, czyli złoto, srebro, miedź, mosiądz czy żelazo. Dzięki swoim właściwościom są one w o wiele mniejszym stopniu narażone na pęknięcia, ale mimo to należy zachować ostrożność przy ich obróbce.
Oprócz materiału musimy również zaopatrzyć się w odpowiednie narzędzia do repusowania. Niezbędne jest kowadło oraz specjalistyczne młotki cyzelerskie i punce. Obuch młotka cyzelerskiego, znanego również z jubilerstwa, posiada dwa wyprofilowane końce – jeden służy do uderzania w punce, a drugi, zaokrąglony, pomaga kształtować blachę. Dzięki temu z łatwością uformujemy materiał w dowolnie wybrany przez siebie kształt. W repusowaniu najbardziej efektowny wygląd uzyskujemy poprzez liczne wgłębienia. Do ich tworzenia niezbędne są punce – pręty o różnych końcówkach, których rodzaj dobieramy zależnie od naszego projektu.
Co można wykonywać metodą repusowania?
Już przykład Statui Wolności i maski Agamemnona daje pogląd na to, jak szerokie możliwości stwarza technika repusowania. Stosuje się ją zarówno przy bardzo precyzyjnych pracach jubilerskich, jak i wielkoformatowych projektach. Popularnie repusowanie wykorzystuje się też przy wykonywaniu detali architektonicznych, szczególnie z miedzi. Jest to popularny materiał do takich ozdób, ponieważ z upływem czasu pokrywa się szlachetną patyną, kojarzoną z wieloma dachami znanych budowli. Dlatego też metodą repusowania tworzy się często szpice i chorągiewki dachowe lub rzygacze, przedstawiające zwierzęta czy potwory. Repusowane detale znajdziemy również na balustradach, ogrodzeniach czy bramach wjazdowych. Tego rodzaju ozdoby dodają szlachetności i świetnie sprawdzą się w stylu, klasycznym, wiktoriańskim, eklektycznym oraz rustykalnym.
W zasadzie można stwierdzić, że repusowanie to technika uniwersalna, którą można dopasować do własnych potrzeb i pasji – podobnie jak miękką, miedzianą blachę. Jedynym ograniczeniem jest wyobraźnia! Z pomocą techniki repusowania stworzymy niepowtarzalne dekoracje do wnętrza, takie jak zdobione misy, patery czy półmiski do serwowania potraw. Ciekawym elementem wyposażenia wnętrza będą również szyldy i napisy, stworzone sztuką repusowania, które nadadzą pomieszczeniu oryginalnego charakteru. Własnoręcznie wykonane ozdoby cieszą nie tylko ich autora, ale również pięknie się prezentują i zapadają w pamięć gościom.