Projekt warzywnika w ogrodzie – o czym pamiętać

Jak zaprojektować ogród z warzywnikiem?

Zarówno w dużym, jak i małym ogrodzie możemy wygospodarować poletko, które przeznaczymy pod uprawę warzyw i ziół. Zanim jednak przystąpimy do wydzielenia potrzebnej przestrzeni, powinniśmy odpowiednio ją zaplanować. Jeśli warzywnik powstanie w złym miejscu lub zostanie niewłaściwie zaaranżowany, nasza praca pójdzie na marne, a zbiory okażą się niezadowalające. Jakie aspekty powinien uwzględniać projekt ogrodu, w którym chcemy stworzyć warzywnik? Przede wszystkim odpowiednie usytuowanie grządek względem pozostałej części ogrodu i stron świata, a także wielkość poletka, jego wewnętrzną organizację oraz odpowiednie dobranie rosnących obok siebie roślin.

Przeczytaj także: Obrzeża ogrodowe – drewniane czy plastikowe?

Ogród warzywny – gdzie go usytuować

Dwie najważniejsze kwestie, od których rozpatrzenia należy zacząć projektowanie warzywnika, to jego rozmiar oraz lokalizacja w ogrodzie. Powierzchnia warzywnika zależy od wielkości naszego ogrodu, a także naszych potrzeb. Pamiętajmy jednak, że duży warzywnik oznacza więcej pracy oraz czasu koniecznego do jego pielęgnacji. Mniej uwagi poświęcimy małemu ogródkowi warzywnemu, który mając tylko 30-50 m² może w dużej mierze zaspokoić potrzeby naszej rodziny.

Ogród warzywny musi zostać także odpowiednio umiejscowiony – w tym wypadku chodzi przede wszystkim o zapewnienie warzywom odpowiedniej ilości światła słonecznego. Aby do upraw docierało jak najwięcej promieni słonecznych, warzywnik usytuujmy od strony południowej, południowo-wschodniej bądź południowo-zachodniej. Jednocześnie pamiętajmy, by nie znajdował się on w cieniu wysokich drzew, krzewów ozdobnych bądź żywopłotu – będą one nie tylko zasłaniały słońce, ale i stanowiły dla naszych upraw konkurencje, wychwytując z gleby potrzebne im składniki odżywcze oraz wodę.

Porada eksperta: Jeśli mamy taką możliwość, warzywnik usytuujmy z dala od drogi bądź ulicy. Ponadto warto wybrać dla niego miejsce zaciszne, najlepiej na obrzeżach ogrodu, oddzielając go od rekreacyjno-wypoczynkowej części działki. Weźmy także pod uwagę aspekt, jakim jest w wybranym przez nas miejscu łatwy dostęp do wody – będzie ona niezbędna podczas pielęgnacji hodowanych warzyw.

Plan ogrodu warzywnego – tworzymy grządki

Gdy wybraliśmy już teren, który przeznaczymy na warzywnik, pora przystąpić do jego aranżacji. Zacznijmy ją od odpowiedniego przygotowania gleby. W następnej kolejności przystąpmy do rozplanowania poszczególnych grządek oraz ścieżek.

Grządki w warzywniku mogą przybrać różną postać w zależności od tego, na jaki system uprawy się zdecydujemy. Tradycyjnym systemem jest uprawa rzędowa. Jedna grządka składa się z kilku rzędów warzyw, a oddzielona jest od kolejnej wąską ścieżką. Równe rzędy wyznaczymy za pomocą sznurka przywiązanego do dwóch palików i rozciągniętego wzdłuż grządki. W przypadku systemu tradycyjnego warto skorzystać ze współrzędnej uprawy roślin polegającej na sadzeniu w jednym rzędzie różnych gatunków warzyw czy ziół pozytywnie na siebie oddziałujących. Zabezpiecza to m.in. przed inwazją szkodników i chorób oraz przed wyjałowieniem gleby.

Grządki mogą mieć też formę kwadratów lub prostokątów, co jest charakterystyczne dla systemu zagonowego. W tym, jak i w poprzednim wypadku, zadbajmy o optymalną szerokość grządek – powinna ona wynosić maksymalnie 120 cm, co pozwoli na pielęgnację roślin ze ścieżek, bez wchodzenia na poszczególne zagony.

Warzywnik w ogrodzie może mieć również charakter dekoracyjny. Pozwala na to np. swobodny system uprawy warzyw, w którym rośliny uprawne rosną pomiędzy roślinami ozdobnymi – pojedynczo lub w grupach. Innym sposobem na uzyskanie efektownych grządek jest zastosowanie systemu francuskiego. Potager, o którym mowa, polega na tworzeniu grządek o geometrycznych kształtach ułożonych w określony wzór. Ciekawym pomysłem na ogród warzywny jest też zastosowanie skrzyń. Na temat dekoracyjnych grządek szerzej piszemy w artykule Jak stworzyć ozdobne grządki warzywne.

Ścieżki w ogrodzie warzywnym

Poszczególne grządki w warzywniku muszą być przedzielone ścieżkami, po których będziemy się poruszać bez ryzyka uszkodzenia nasadzeń. Minimalna szerokość ścieżek to 30 cm – takie szlaki będą wystarczające, by pielęgnować warzywa i zioła w ogrodzie warzywnym. Warto jednak przygotować choćby jedną ścieżkę o większej szerokości, osiągającą nawet do 100 cm – jej obecność umożliwi nam np. wjechanie do warzywnika z taczką.

Zobacz też: Jak wydzielić warzywnik?
 

 

Dobór warzyw i ziół do ogrodu warzywnego

W ogródku warzywnym możemy uprawiać dowolne warzywa, jednak dobierając poszczególne gatunki, należy wziąć pod uwagę ich preferencje co do stanowiska, a także wzajemne stosunki z innymi roślinami. Oto ważne zasady, którymi powinniśmy kierować się przy aranżowaniu warzywnika:

- wyznaczmy miejsce na rośliny wieloletnie, np. lubczyk, tymianek, cebulę siedmiolatkę, miętę, rabarbar czy chrzan;

- warzywa i zioła wysiewamy wg takiej samej zasady, jaka obowiązuje w przypadku roślin ozdobnych: gatunki rosnące najwyżej wysiewamy z tyłu (np. pod ścianą budynku, przy płocie itd.) w taki sposób, by nie rzucały cienia na rosnące przed nimi niższe rośliny;

- dla poszczególnych gatunków roślin dobieramy odpowiadające im stanowiska – słoneczne lub półcieniste. Te drugie możemy zasadzić np. w cieniu roślin pnących;

- sadźmy rośliny w odpowiednim zagęszczeniu, zgodnie ze wskazaniami producenta nasion. Zbyt gęsty wysiew spowoduje słabszy wzrost warzyw i zwiększy ryzyko rozwoju chorób, natomiast zbyt rzadki będzie wiązał się z marnowaniem wolnej przestrzeni i rozwojem chwastów;

- zaplanujmy następstwo nasadzeń, by uniknąć pustych miejsc w ogrodzie po zbiorze pierwszych plonów. Zestawiajmy ze sobą warzywa szybko rosnące i wolno rosnące. Te pierwsze wysiewajmy także regularnie, by zapewnić sobie ciągłość zbiorów;

- wysiewajmy warzywa zgodnie z zasadami płodozmianu, unikając sadzenia na tym samym stanowisku warzyw należących do jednej rodziny. Najczęściej będzie to wymagało zaplanowania upraw na kilka lat w przód. Dzięki stosowaniu płodozmianu mamy szansę uniknąć wielu ogrodowych problemów, np. z rozprzestrzenianiem się chorób, szkodników czy rozwojem chwastów;

- w nasadzeniach uwzględnijmy zjawisko allelopatii, czyli wzajemnego oddziaływania na siebie poszczególnych gatunków roślin. O tym, jakie efekty daje właściwe i niewłaściwe sąsiedztwo wybranych gatunków roślin (nie tylko warzyw i ziół, ale także okazów ozdobnych) można przeczytać w artykule Allelopatia, czyli o dobrym sąsiedztwie roślin.

Warzywa i zioła w ogrodzie – jak wydzielić warzywnik?

Wybór stanowiska, przygotowanie grządki i zasadzenie wybranych warzyw i ziół to najważniejsze etapy projektowania warzywnika. Warto zastanowić się także, w jaki sposób oddzielić go od reszty ogrodu, aby nasze uprawy nie były zagrożone podeptaniem, np. przez biegającego po ogrodzie psa lub dzieci. Do wyboru mamy wiele różnych możliwości, a wybór konkretnej z nich uzależnijmy od naszych potrzeb oraz upodobań. Szereg pomysłów na wydzielenie warzywnika przedstawiamy tutaj.

Nie możemy także pozostawić naszych upraw samym sobie – konieczne będzie ich regularne doglądanie i wykonywanie szeregu zabiegów pielęgnacyjnych, które pozwolą na prawidłowy rozwój roślin. Do podstawowych z nich należy podlewanie, odchwaszczanie czy przerywanie siewek.