Niezbędne informacje o nitach i połączeniach nitowych
Wśród różnych sposobów łączenia ze sobą elementów znajdziemy także połączenia nitowe – wykonywane są one za pomocą tzw. nitów. Czym charakteryzują się tego typu łączenia i kiedy są najczęściej stosowane?
Charakterystyka i zastosowanie połączeń nitowych
Połączenie nitowe ma charakter pośredni i nierozłączny – oznacza to, że pomiędzy łączonymi częściami znajduje się element pośredni i że złączonych w ten sposób fragmentów nie można już rozdzielić i ponownie złożyć bez ich uszkodzenia. Poszczególne elementy spaja się za pomocą tzw. nitów, które przyjmują zwykle postać walcowych trzpieni z łbami o różnych kształtach (np. grzybkowym, kulistym czy płaskim). Nity wykonane są z metalu, a za ich pomocą połączyć można blachy, kształtowniki stalowe, wsporniki, zbiorniki, części maszyn, skóry, tworzywa sztuczne i wiele innych. W przypadku łączenia ze sobą metali, nity powinny zostać tak dobrane, by materiał ich wykonania był taki sam lub jak najbardziej zbliżony do rodzaju materiału, z którego wykonane są łączone elementy. Wszystkie nity powinny być jednak wyprodukowane z tworzywa na tyle plastycznego, by można było łatwo uformować zakuwki.
Rodzaje połączeń nitowych
Połączenia nitowe można podzielić na poszczególne rodzaje, biorąc po uwagę różne kryteria. Co do ich zastosowania, wyróżnia się połączenia mocne, szczelne, mocno-szczelne oraz nieznacznie obciążone. Pod względem konstrukcyjnym dzielimy je na zakładkowe i nakładowe, a uwzględniając sposób rozstawienia nitów – na jednorzędowe i wielorzędowe.
Nitowanie
Nit umieszczany jest w otworze (wywierconym lub przebitym), a następnie zakuwany za pomocą młotka ręcznego lub pneumatycznego albo przy użyciu nitownicy. Trzpień jest następnie odkształcany, by utworzyć z niego zakuwkę. Małe nity zakuwane są na zimo, a większych rozmiarów – na gorąco. Długość ich trzpieni dobiera się w taki sposób, by była ona równa łącznej grubości nitowanych materiałów i powiększona o fragment przeznaczony do uformowania zakuwki. Nity pracują zwykle na ścinanie lub rozciąganie, zazwyczaj stworzone za ich pomocą połączenia są przynajmniej w części cierne – mimo to ich obliczenia wytrzymałościowe wykonuje się przy założeniu, że to właśnie nity przenoszą całe obciążenie.
