Lutowanie miękkie lub twarde – kiedy stosować?
Podczas wielu prac w gospodarstwie domowym przyjdzie nam stanąć przed zadaniem połączenia ze sobą dwóch metalowych elementów. Może się to zdarzyć podczas naprawiania instalacji elektrycznej, tworzenia systemów grzewczych i wodociągowych, ale również w czasie naprawiania rynien czy hobbystycznych prac konstrukcyjnych. Czy lutowanie twarde i miękkie rozwiąże nasze problemy?
Metody łączenia metali
Łączenie metali można wykonać poprzez spawanie lub lutowanie. Spawanie zakłada stapianie łączonych metali w taki sposób, aby się ze sobą zespoliły. Lutowanie natomiast ma na celu scalanie metalowych elementów przy wykorzystaniu specjalnego spoiwa, które wcześniej się topi – elementy konstrukcyjne pozostają jednak nienaruszone w tej sytuacji. Rozróżniamy lutowanie miękkie i twarde.
Jaka jest różnica pomiędzy tymi metodami i kiedy którą stosować?
Lutowanie miękkie – charakterystyka i zastosowanie
Zasadnicza różnica pomiędzy rodzajami lutowania polega na wykorzystywanym spoiwie i jego temperaturze topnienia. W przypadku lutowania miękkiego odpowiednia temperatura wynosi nie więcej niż 400°C i jako materiał zespalający stosuje się lut cynowo-ołowiowy lub cynowo-miedziany. Lutowanie miękkie jest powszechnie stosowane w elektronice, ponieważ używane materiały doskonale przewodzą prąd.
Ponadto sprawdza się także w przypadku instalacji CO o temperaturze pracy do 110 °C oraz wodnych. Lut występuje w postaci drutu lub specjalnych pałeczek, a najłatwiejszą metodą jego stapiania jest korzystanie z palnika płomieniowego – należy jednak uważać, aby nie nagrzać nadmiernie łączonych elementów.
| Porada eksperta Niezależnie od wybranej metody lutowania zawsze najpierw należy oczyścić łączone elementy. Wszelkie zabrudzenia, tłuszcze, naloty, resztki kleju itp. muszą zostać usunięte, ponieważ ma to wpływ na późniejszą szczelność lutów. Czyszczenie można przeprowadzić mechanicznie za pomocą skrobaków, włóknin szlifierskich czy gąbek ściernych, a także posiłkować się chemicznymi środkami, na przykład rozpuszczalnikami. |
Lutowanie twarde
Lutowanie twarde następuje wtedy, kiedy temperatura topnienia spoiwa przekracza 400°C. Stosowanymi do scalania metali materiałami są luty miedziane, srebrne lub fosforowe. Takie połączenia najczęściej stosowane są do stali węglowych, wolframowych, niklowych, chromowych, płytek z węglików spiekanych, a także złota, srebra, miedzi, mosiądzu i brązu. Ponadto znajdują zastosowanie w instalacjach CO, w których temperatura pracy jest wyższa niż 110°C. Urządzeniami stosowanymi do lutowania twardego są palniki acetylenowo-tlenowe lub na propan butan, lampy lutownicze lub lutownice indukcyjne. Właściwości połączeń są o wiele lepsze niż w przypadku lutów miękkich – cechują się o wiele wyższą odpornością na działanie wysokich temperatur, ale również są bardziej trwałe i odporne na uderzenia czy rozciąganie. Lutowanie twarde powinno odbywać się jedynie w pomieszczeniach o odpowiedniej wentylacji i należy zachować wszystkie zasady bezpiecznego lutowania.
