Łącznik krzywkowy – jak działa i jak podłączyć?

Zasada działania łącznika krzywkowego

Łącznik krzywkowy umożliwia sterowanie przepływem prądu w kilku obwodach. Głównymi częściami całego mechanizmu są pokrętło, oś łącznika oraz komora gaszeniowa, w której znajdują się elementy łączeniowe, przy pomocy których zamyka się i otwiera tor prądowy. Każdy tor jest zbudowany z dwóch nieruchomych styków, których pozycja zależy od ruchomej zwory. Ta z kolei może być rozwarta lub zwarta. Na położenie zwory wpływa natomiast krzywka tarczowa przytwierdzona na stałe do osi łącznika.

Co to oznacza w praktyce? Jeśli obrócimy pokrętło, zmieni się jednocześnie położenie krzywki oraz zwory – w ten sposób tor prądowy jest otwierany lub zamykany, a urządzenie zostaje włączone, wyłączone lub przełączone na inną funkcję. Warto również wspomnieć o tym, że w jednym łączniku może się znajdować wiele krzywków ułożonych w różnych konfiguracjach i w osobnych komorach – dlatego też jedno akcesorium może służyć do sterowania wieloma obwodami.

Brzmi skomplikowanie? W rzeczywistości cała konstrukcja jest bardzo prosta i spotykana w zasadzie w większości codziennie używanych urządzeń – np. w stacyjce samochodowej lub w piekarniku elektrycznym wyposażonym w kilka funkcji.

Gdzie go zastosujemy?

Łączniki krzywkowe mogą być z powodzeniem używane zarówno w obwodach głównych, jak i pomocniczych. Najczęściej spotkamy się z nimi w:

- roli rozłączników izolacyjnych;

- w obwodach sterowniczych, sygnalizacyjnych i pomiarowych;

- w przełącznikach grupowych jako łączenie rezystorów i elementów grzejnych;

- w funkcji łączników silnikowych służących do sterowania napędami 1- i 3-fazowymi.

Jakie rodzaje łączników krzywkowych wyróżniamy?

Do wyboru mamy 3 zasadnicze typy łączników krzywkowych, które różnią się od siebie liczbą pozycji:

- łączniki typu 0-1-2-3, w których wygaszenie wszystkich torów prądowych znajduje się na początku konfiguracji;

- łączniki typu 1-0-2 z centralnie umieszczoną funkcją wygaszania;

- łączniki typu 0-1-3, które cechują się dość specyficzną budową i służą przede wszystkim do stopniowania mocy urządzeń elektrycznych.

Zobacz także: Bezpiecznik topikowy – charakterystyka i zastosowanie

Łącznik krzywkowy – jak podłączyć?

Prawidłowe podłączenie łącznika krzywkowego jest proste i zajmuje jedynie chwilę. Wystarczy tylko zablokować poszczególne przewody instalacyjne w odpowiednich złączach akcesorium. Przed montażem powinniśmy jednak sprawdzić, czy nasz łącznik krzywkowy nadaje się do stosowania w tym miejscu. Łączniki krzywkowe w obudowie stosuje się w miejscach odsłoniętych, w których są narażone na czynniki zewnętrzne. Modele bez obudowy są natomiast przeznaczone do umieszczania na panelach sterowniczych i pulpitach.