Jak zaprojektować i wykonać instalację kanalizacyjną?
Tak jak ważne jest doprowadzenie wody do punktów jej poboru, tak samo konieczne jest odprowadzenie zużytej wody poza obręb budynku – służy temu instalacja kanalizacyjna. Już na etapie projektowania domu warto poświęcić dużo czasu, aby rozplanować ją tak, by działała perfekcyjnie. O czym należy pamiętać?
Elementy instalacji kanalizacyjnej znajdują się na terenie całego budynku – nie tylko wszędzie tam, skąd odprowadzana jest zużyta woda, ale również poniżej poziomu gruntu poza domostwem i ponad dachem – tu z jednym wyjątkiem, o czym poniżej. Aby dokładniej przyjrzeć się jej głównym elementom, potrzebne będzie prześledzenie tego, co się dzieje w budynku z zużywaną wodą.
Kierunek i sposób przepływu ścieków
Zużyta woda, na przykład wypływająca z wanny, lub inne nieczystości przedostają się z początku przez syfon, którego konstrukcja uniemożliwia przedostawanie się do wnętrza budynku zapachów dobiegających z wnętrza systemu kanalizacyjnego. Ten element instalacji wypełniony jest wodą, która działa niczym korek blokujący nieprzyjemnym woniom drogę do naszych wnętrz. Jeśli jednak są one wyczuwalne, oznaczać to może otwarcie przewodu na skutek zassania znajdującej się w syfonie wody przez prące pełnym przekrojem rury nieczystości.
Ścieki spływają samoistnie na skutek działania siły grawitacji, której pomaga takie ukształtowanie przewodów, aby zachowany w nich był spadek nie większy niż 15%. Większość podejść (z pralki, wanny, bidetu, zlewozmywaka, umywalki, prysznica czy brodzika) do pionu kanalizacyjnego może uchodzić wspólnie, inaczej niż miski ustępowej, której połączenie z pionem usytuowane jest poniżej wymienionych. Podejście łączy się z pionem pod kątem 45 stopni, a w celu uzyskania takiego nachylenia stosowane są na rurach kształtki. Nieczystości z pionu spływają do przewodów odpływowych, które rozmieszczone są poziomo, również ze spadkiem, a te kierują ścieki poza obręb budynku do kanału rewizyjnego, szamba lub domowej oczyszczalni ścieków.
W przypadku ujścia kanalizacji do kanału ogólnospławnego istnieje ryzyko cofnięcia się ścieków w systemie w sytuacji czasowej niedrożności ujścia, na przykład na skutek ulewnego, gwałtownego deszczu. Aby temu zapobiec, konieczne jest zamocowanie zabezpieczeń przeciwzalewowych (zasuw burzowych). Umiejscowione są one na poziomym przewodzie odpływowym. Kanalizacyjny zawór zwrotny nie tylko uchroni nasz dom przed zalaniem, ale także uniemożliwi przedostawanie się do wnętrza budynku gryzoniom i uchroni przed nieprzyjemnymi zapachami, które wzbierać mogą w przypadku dłuższej nieobecności domowników oraz braku przepływu cieczy w systemie. Tego typu zabezpieczenie jest szczególnie przydatne w czasie prowadzenia remontów kanalizacji, ponieważ umożliwia zablokowanie przepływu nieczystości.
Jakie jeszcze elementy składają się na całość instalacji kanalizacyjnej?
Aby całość systemu kanalizacyjnego funkcjonowała bez zarzutu, konieczne jest dodatkowe wyposażenie powyższego spisu między innymi o:
- wywiewkę kanalizacyjną, która kończy ponad dachem wylot pionów – wpadające do niej powietrze wyrównuje ciśnienie w systemie, dzięki czemu woda z syfonów nie jest wysysana do jego wnętrza, odsłaniając zamknięcie i pozwalając przeniknąć do wnętrza wyziewom. Co ważne – jeśli ścieki odprowadzane są do szamba, obecność wywiewek nie jest konieczna do sprawnego działania instalacji – ich rolę przejmą z powodzeniem zawory napowietrzające, pod warunkiem, że zbiornik bezodpływowy wyposażony zostanie w odpowiednio działające odpowietrzenie,
- rewizje – uzupełniają one szczególnie długie podejścia – to elementy wyposażone w starannie uszczelniony otwór, dzięki odkryciu którego możliwe jest wyczyszczenie zatkanej części instalacji,
- tuleje stosowane przy przejściu elementów instalacji przez przegrody, zwykle mają większą średnicę niż przewody, po to, by umieścić pomiędzy nimi a powierzchnią rur izolację wygłuszającą,
- wpusty podłogowe,
- wpusty podwórzowe,
- wszelkiego rodzaju kształtki, dzięki których użyciu całość systemu kanalizacyjnego zachowuje odpowiedni spadek i umożliwia wykonanie łączeń przewodów pod odpowiednim kątem. Są to złączki, trójniki, czwórniki i kolana.
Materiałami wykonania przewodów odprowadzających ścieki są tworzywa sztuczne:
- PP (polipropylen),
- PE (polietylen).
W porównaniu do stosowanych do niedawna rur żeliwnych i kamionkowych wykonane z tworzyw sztucznych przewody charakteryzują się mniejszą wagą, a co za tym idzie – łatwością transportowania i montażu. Ponadto PP i PE wyróżniają się brakiem możliwości korodowania, są też niewrażliwe na chemikalia, które spływają wraz z nieczystościami. Ponieważ jednak tylko czasowo są odporne na działanie wysokich temperatur (do 90 stopni Celsjusza), należy dbać o to, by kanalizacją nie transportować cieczy o stałej temperaturze wyższej niż 60 stopni Celsjusza.
Rury, o jakich średnicach i długościach można stosować w systemie kanalizacji?
Aby cały system sprawnie odprowadzał ścieki, nie wystarczy zachowanie spadku przewodów. Powinny one też mieć odpowiednią średnicę podejść:
- największą, bo 0,1 m, do sanitariatów; podobną średnicę posiadają odpływy i piony,
- 0,07 m, jeśli przyborów jest więcej; tyle samo wynosi średnica tych spośród pionów i odpływów, które nie obsługują sanitariatów,
- 0,05 m posiadają podejścia do wanny i zlewozmywaków,
- nieco mniej, bo 0,04 m, do bidetów i umywalek łazienkowych.
Podejścia składające się na instalację kanalizacyjną przyczyniają się do jej sprawnego działania, jeśli są wystarczająco krótkie. Niestety konstrukcja budynków nie zawsze umożliwia zachowanie takiego dystansu podejść do pionu, który nie przekraczałby 3,5 m w przypadku wszystkich urządzeń z wyjątkiem miski ustępowej (tu – maksymalnie 2,5 m). Jeśli podejścia z konieczności są dłuższe, zwiększa się ich średnicę.
| Czy wiesz, że… Nie wszystkie materiały, z których wykonane są rury, są wystarczająco odpowiednie do zastosowania w instalacji kanalizacyjnej. Przykładem niech będzie tworzywo sztuczne, które jeśli nie jest pogrubione i cięższe, nie ma właściwości wygłuszających. Tym samym przepływowi ścieków przez piony umieszczone na ścianach towarzyszą odgłosy przemieszczania się. Aby uniknąć dyskomfortu akustycznego, stosuje się na pionach izolację z wełny mineralnej albo też umieszcza się je za obudową z płyt g-k. |
Błędy w budowaniu instalacji kanalizacyjnej:
- niezachowanie minimalnego spadku wynoszącego 2% (dla rur o średnicy 100 mm) – prowadzi to do sytuacji, w której zanieczyszczenia nie spływają równomiernie, ale odkładają się, co skutkuje odłożonym w czasie, ale nieuchronnym zatkaniem przewodu,
- połączenie wentylacji przewodów kanalizacyjnych z wentylacją budynku – skutkuje przedostawaniem się uporczywych woni do wnętrza pomieszczeń,
- podłączenie urządzenia między pionem a sanitariatem – przyczynia się do powstania podciśnienia wysysającego wodę z syfonu urządzenia,
- zbyt ubogie zaopatrzenie poziomych rur w rewizje – prawidłowa odległość między kolejnymi z nich to 15 m (dla przewodów o średnicy do 150 mm); dodatkowo stosuje się po jednej rewizji przed zmianą kierunku poprowadzenia przewodu,
- stosowanie kolanek 90 stopni zamiast dwu tego typu elementów z o połowę mniejszą wartością – w razie zapchania przewodu, przez pierwsze z wymienionych kolanek nie przedostanie się sprężyna udrażniająca,
- zbyt płytkie osadzenie w glebie niezaizolowanych styropianem przewodów wychodzących poza budynek – jeśli znajdują się one w strefie zamarzania, grozi to niedrożnością i unieruchomieniem kanalizacji.
| Uwaga! Rury kanalizacyjne na zewnątrz budynku nie mogą być bezpośrednio osadzone w pobliżu innych przewodów, minimalna odległość wynosi: - 0,5 m od przewodów telekomunikacyjnych,- 0,8 m od przewodów energetycznych,- 1,5 m od przewodów instalacji wodociągowej i gazowej. Przewody kanalizacyjne umiejscowione wewnątrz budynku muszą znaleźć się poniżej gazowych i elektrycznych. |