Jak wybrać brzeszczot do wyrzynarek?

Zadania brzeszczotów

Brzeszczot stanowi część roboczą wyrzynarki, czyli urządzenia napędzanego silnikiem. Ostrze wyrzynarki wykonuje ruchy posuwisto-zwrotne w dół i w górę, a użytkownik, delikatnie przyciskając – odpowiednio kieruje brzeszczot według zaplanowanej linii cięcia. Niektóre wyrzynarki (zwane wahadłowymi) realizują  także tzw. podcinanie. Ostrze wykonuje wówczas dodatkowo wahadłowy ruch w przód i w tył, który podcina materiał. Ułatwia to pracę, zwłaszcza przy cięciu grubego materiału, np. solidnego blatu. Zmniejsza też siłę nacisku potrzebną do kierowania wyrzynarką i eliminuje możliwość przyłożenia nazbyt dużej siły, co mogłoby wywołać wichrowanie brzeszczota i nierówne (skośne) cięcie. Do wycinania w poszczególnych rodzajach materiałów, zależnie od ich twardości, grubości czy pożądanego docelowego kształtu wycięć, powinniśmy stosować odpowiednio dobrane brzeszczoty.

Rodzaje brzeszczotów

W zależności od materiału, do cięcia którego przeznaczony jest brzeszczot, a także z jakiego materiału sam  jest wykonany – brzeszczoty dzielą się na takie typy:

- HCS – to brzeszczoty wykonane z wysokowęglowej stali narzędziowej, przeznaczone do cięcia drewna, płyt drewnopochodnych, tworzyw sztucznych czy cienkich metali, a także do styropianu (odmiany bez zębów). Dla łatwego rozróżnienia oznaczane są przez producentów kolorem stalowo-żółtym oraz napisem HCS, CV,

- HSS – brzeszczoty ze sali narzędziowej wysokostopowej, do cięcia materiałów drewnopochodnych, drewna także np. z gwoździami, metali kolorowych, cienkich blach stalowych. Oznaczone literami HSS na kolorze niebieskim,

- HM – brzeszczoty z bimetalu i węglików spiekanych, do cięcia twardych materiałów, jak np. cegła, płytki ceramiczne czy stal nierdzewna. Oznaczony kolorem czarnym z napisem HM, TC.

Według sposobu mocowania brzeszczotów (rodzaju zaczepów w uchwycie wyrzynarki) rozróżnia się 3 typy chwytów:

- Typu U – najbardziej uniwersalne,

- Typu T – z jednym noskiem, najpopularniejsze mocowanie,

- Typu 2T – z dwoma wypustkami, rzadziej stosowany, występuje raczej w starszych modelach.

Kolejnego rozróżnienia można dokonać, uwzględniając uzębienie brzeszczotów, które wpływa na zastosowanie. Na przykład:

- brzeszczoty do styropianu – całkowicie pozbawione są zębów,

- do twardszych materiałów (metali) stosujemy brzeszczoty z drobnym uzębieniem,

- do drewna i innych, raczej miękkich materiałów, stosuje się uzębienie stosunkowo największe.

Pod względem geometrii zębów brzeszczoty dzielimy na 4 rodzaje:

- z uzębieniem rozwartym,

- z uzębieniem falowanym,

- z uzębieniem ostrzonym,

- z uzębieniem rozwartym ostrzonym.

Inne parametry odróżniające poszczególne typy brzeszczotów, to:

- tzw. podziałka uzębienia, określająca odstępy między zębami. Istnieją brzeszczoty z dużym i małym odstępem zębów od siebie. Przyjmuje się, że w przecinanym materiale powinny pracować co najmniej 2 do kilku zębów. Im będzie ich więcej – tym osiągniemy bardziej równe i płynne cięcie, bez zbędnych wibracji.

- grubość brzeszczotu wpływa na jego trwałość i precyzję cięcia. Bardziej sztywne, grubsze brzeszczoty – pozwalają na cięcia dokładniejsze.

- szerokość brzeszczotu – kiedy jest stosunkowo duża, ułatwia cięcie po prostej. Jednak do cięć krzywoliniowych lepsze są brzeszczoty węższe, pozwalające na większą elastyczność w manewrowaniu ostrzem (powinny jednak być sztywne).

Dobór brzeszczotu

Najlepszym rozwiązaniem jest zaopatrzenie się w kilka rodzajów brzeszczotów (cały komplet lub wybrane pojedyncze sztuki) odpowiednich do najczęściej wykonywanych przez nas prac. Każdorazowo rozważamy, jaki typ brzeszczotu najlepiej sprosta stojącym przed nami zadaniem. Znając właściwości ostrza oraz obrabianego materiału, mając do wyboru co najmniej kilka brzeszczotów, znacznie łatwiej i precyzyjniej wykonamy konkretne wyrzynanie. Sami producenci dbają o odpowiednie informacje na opakowaniach w formie opisu, symboli graficznych czy obrazów. Znajdziemy tam także dane, do jakich grubości materiałów i rodzajów prac brzeszczoty te są przeznaczone.

Co jeszcze warto wiedzieć?

- Długość brzeszczotu powinniśmy tak dobierać, żeby wystawał on poza cięty materiał. Zbyt krótkie ostrze nie zapewni nam kontroli i skuteczności cięcia.

- Kiedy zależy nam na uniknięciu strzępienia górnej powierzchni obrabianego materiału – warto zastosować brzeszczoty z zębami skierowanymi od nas, a nie w naszą stronę (z odwrotnym kierunkiem zębów).

- Wyrzynarkę możemy stabilnie umocować w pionie, wówczas będzie nam mogła służyć jako piła stacjonarna. Wystarczy przymocować ją do specjalnej powierzchni roboczej (np. do stołu, płyty).

- Warto do wyrzynarki dokupić ułatwiające pracę dodatki, np. metalową przykładnicę do dokładnych cięć po linii prostej czy cyrkiel, pomocny przy wycinaniu okręgów.

Data publikacji: 01.03.2016