Jak radzić sobie z zardzewiałymi śrubkami i nakrętkami?

Pierwsze podejścia

Najpierw na oporne śruby czy nakrętki powinniśmy zastosować środki ułatwiające odkręcanie, czyli wszelkiego typu płyny, smary o właściwościach penetrujących i odrdzewiających. Mogą to być środki typu WD-40, aerozole różnych firm, a także zwykła nafta, olej napędowy czy płyn hamulcowy. Czasem efekt uda nam się osiągnąć bardzo szybko, ale niekiedy niezbędna okaże się dłuższa kąpiel w penetrującym środku.

Zardzewiałą nakrętkę możemy próbować odkręcać płaskim lub oczkowym kluczem, ostrożnie napierając w kierunku odkręcania. Kolejny sposób to odkręcanie nakrętki podgrzanym kluczem (do temperatury około 370 stopni). Ogrzewamy nim samą nakrętkę, bez trzpienia śruby.

Uwaga: czasem, przy odkręcaniu zardzewiałych śrub i nakrętek, skuteczne okazuje się użycie zwykłejcoli. Wystarczy nią polać zardzewiałe elementy, ewentualnie okryć je gazą lub watą, które nasączymy płynem, tak aby zbyt szybko nie spłynął z pionowych powierzchni.

Mocne uderzenie w rdzę

Mocne uderzenia, np. za pomocą młotka, mogą pomóc w rozdzieleniu zespolonych rdzewiejącymi gwintami powierzchni. Trzeba wówczas uważać, żeby młotkiem nie uszkodzić łba śruby, samej nakrętki czy zwojów gwintu. Tego typu mechaniczne naprężenia obwodowe można również wywoływać uderzając młotkiem w ramię klucza (np. oczkowego) założonego na nakrętkę czy łeb śruby. Można także próbować użyć ręcznego udarowego wkrętaka podbijanego młotkiem albo pneumatycznego lub elektrycznego klucza udarowego. Wówczas poza udarem wykonywany jest dodatkowo ruch obrotowy.

Działania termiczne

Jeśli powyższe metody nie przyniosły efektu, możemy spróbować podgrzać śrubę bądź nakrętkę aż do czerwoności, czyli do temperatury około 700 – 800° C. Wyższe temperatury groziłyby rozpłynięciem się metalu i powstaniem trwałych odkształceń w materiałach. W warsztatach mechanicznych najczęściej używa się do takiego podgrzewania palników acetylenowo-tlenowych lub palników zasilanych propanem-butanem.

Radykalne metody na śruby

Najbardziej uciążliwa sytuacja powstaje wówczas, gdy śruba się ułamie i utknie w podłożu. Jeśli wystaje na zewnątrz chociaż jej część, możemy ją naciąć (np. piłką do metalu) i próbować wykręcać płaskim wkrętakiem.

Kolejną metodą jest przyspawanie do ułamanego kikuta śruby nakrętki. Podczas spawania śruba się rozgrzeje, a nakrętka ułatwi jej odkręcanie – bywa to często jednym z bardziej skutecznych sposobów ruszenia opornej śruby.

Następny sposób działania to rozwiercanie, niezbędne zwłaszcza w sytuacji, gdy ułamana śruba utkwi głęboko w podłożu. Używając wierteł o coraz większej średnicy staramy się tę śrubę usunąć, nie uszkadzając przy tym gwintu w podłożu. Pozostałe po rozwiercaniu fragmenty zerwanej śruby usuwamy z otworu cienkim wkrętakiem.

Jeżeli średnica zewnętrzna urwanej śruby jest duża (ma co najmniej 5 czy 6 mm), możemy zastosować rozwiercanie jedynie wstępne, częściowe. Potem użyjemy bowiem tzw. wykrętaków, by usunąć pozostałość śruby. Wykrętak to stalowy stożkowy trzpień o zróżnicowanej średnicy, z naciętym gwintem lewoskrętnym. Obracanie w lewo wykrętaka (czyli jego wkręcanie) w nawiercony w śrubie otwór spowoduje coraz głębsze wgryzanie się w materiał urwanej śruby i jednoczesne jej wykręcanie.

Co robić z zardzewiałymi nakrętkami?

Walcząc z zardzewiałymi nakrętkami, gdy już wszystkie inne metody zawiodą, możemy obciąć boki nakrętki jak najbliżej zwojów gwintu na śrubie. Staramy się nie uszkodzić przy tym samej śruby. Pozostałość nakrętki można usunąć rozcinając metal przecinakiem i młotkiem.

Inna radykalna metoda to przyłożenie dużego młotka płasko do jednego z boków śruby, gdy w tym samym czasie innym, mniejszym młotkiem, stukamy w przeciwległy bok śruby. Działająca tu spora i nieco deformująca siła porusza nakrętkę, pozwala na wykruszenie rdzy i może znacznie ułatwić odkręcenie.

W ostateczności pozostaje nam zniszczenie opornej nakrętki. Nawiercamy na niej, tuż obok śruby, dwa leżące naprzeciwko siebie otwory. Przy jednym z nich przecinakiem lub wiertłem rozcinamy nakrętkę. W miejscu drugiego otworu nakrętka w trakcie nawiercania powinna stopniowo sama pękać.

Zapobieganie rdzewieniu śrub i nakrętek

Żeby nie dopuszczać do rdzewienia śrub i nakrętek, warto pamiętać o stosowaniu odpowiedniego smarowania. Bardzo przyda się okresowe spryskiwanie preparatami natłuszczającymi i antykorozyjnymi.

Nie powinno się wkładać przy wkręcaniu śrub i nakrętek większej siły, niż zaleca to producent. Nie warto też, czując silny opór materiału, dokręcać ich na siłę, bo doprowadzić to może do nieodwracalnych odkształceń.

Data publikacji: 12.11.2015