Jak działa wyłącznik schodowy?

Spis treści:

• Co to jest wyłącznik schodowy?
• Zalety wyłączników schodowych
• Jak działa wyłącznik schodowy?
• Jak podłączyć kontakty schodowe – garść praktycznych porad
• Podsumowanie

Co to jest wyłącznik schodowy?

Eureka! Tak rzekomo zakrzyknął Archimedes, gdy zrozumiał, na czym polega prawo wyporu. Współcześnie nie trzeba zdzierać sobie gardła, aby być uczestnikiem nagłego oświecenia. Istnieją wprawdzie już inteligentne systemy rozpoznające komendy wypowiadane przez człowieka, jednak w większości domów wciąż najpopularniejszym sposobem zapalenia lampy jest użycie przycisku.

Włącznik czy wyłącznik – jak poprawnie nazywać przycisk?

Językoznawcy łamią sobie głowy nad właściwym określeniem przycisku. Przyczyna jest bardzo prosta. Służy on bowiem zarówno do włączania, jak i wyłączania światła. Zatem należałoby mówić „włącznik schodowy” czy „wyłącznik”? Używanie zamiennie obu określeń jest poprawne. Podobnie jak potocznego i swojskiego „kontaktu”. Byle źródła prądu nie „włanczać”.

Zastosowanie wyłączników schodowych w budynkach wielopiętrowych

Analogicznie rzecz wygląda w przypadku schodów. Tylko nasze własne nogi wiedzą, czy częściej po stopniach wchodzimy ciężko sapiąc, czy lekkim krokiem z nich schodzimy. Na co dzień, na drugi plan (nomen omen) schodzi wówczas kierunek, w jakim przychodzi podążać. Znacznie ważniejszą kwestią jest, czy droga będzie właściwie oświetlona.

Jak działa wyłącznik schodowy?

Gdy dom ma więcej kondygnacji, wygodniej jest mieć kilka wyłączników na każdym poziomie klatki schodowej. To przecież od dawna znane z bloków mieszkalnych rozwiązanie. Wszyscy mieszkańcy wolą mieć przecież kontakt zaraz obok drzwi do swojego M3. Poza tym, jeśli do pokonania jest parę pięter, nie sposób pokonać ich tak szybko, aby zapalone na chwilę światło nie zgasło. Wyłącznik schodowy jest zatem niezbędny.

Gdzie jeszcze można zamontować wyłącznik schodowy?

W żołnierskich słowach chodzi bowiem jedynie o to, aby w dwóch różnych miejscach umieścić włączniki schodowe, które będą odpowiadać za włączenie i wyłączanie światła. Ten rodzaj przycisków, pomimo nazwy jednoznacznie określającej ich lokalizację, można zamontować także na długim korytarzu. Lub wszędzie tam, gdzie jest to niezbędne. Liczy się przede wszystkim wygoda użytkowania.

Zalety wyłączników schodowych

Jak już udało się wykazać, wyłączniki schodowe mają wiele zalet godnych wyszczególnienia. Aby sobie je uzmysłowić, należy na chwilę zapomnieć o istnieniu tego rodzaju kontaktów. Dopiero wówczas wyłącznik schodowy pojedynczy lub podwójny okaże się nad wyraz użytecznym elementem wyposażenia mieszkania.

Wygoda i bezpieczeństwo użytkowania

Zapewne trudności nie sprawi Ci przywołanie w pamięci chwili, gdy po nagłym przebudzeniu w nocy, naszła Cię ochota na łyk chłodnej wody. Jeszcze dość zaspanym krokiem zmierzasz zatem do kuchni, którą od sypialni dzielą np. dwa piętra. Oczy masz nadal śniące, więc tylko ręką dotykasz ściany w poszukiwaniu kontaktu.

Próba odnalezienia przycisku kończy się fiaskiem. Przypominasz sobie, że kontakt masz zamontowany wyłącznie na samym dole schodów. Dochodzisz do wniosku, że jesteś zbyt zaspany i możesz się potknąć w czasie pokonywania stopni. Zły wracasz do łóżka, chociaż pragnienie wciąż daje o sobie znać.

Alternatywa dla wyłącznika schodowego — fotokomórka

Stąd właśnie potrzeba instalacji wyłącznika schodowego. Alternatywnym rozwiązaniem jest zamontowanie fotokomórki, której czujnik wykrywa ruch. Pojawienie się w jego zasięgu powoduje automatyczne zapalanie światła. To także wygodne wyjście, ale nie pozbawione wad.

Fotokomórka jest bardzo czuła. Najdrobniejsze poruszenie zostaje odnotowywane i lampa rozbłyska. Często zresztą niepotrzebnie lub świeci zbyt długo. W ten sposób łatwo o marnotrawstwo. Dotyka to zwłaszcza właścicieli zwierząt. Pupile poruszając się po domu, uruchamiają za każdym razem światło, którego same nie potrzebują.

W przypadku wyłączników schodowych jest inaczej. Świecą się wyłącznie wtedy, kiedy jest to potrzebne. Gdy schodzisz wieczorem na parter, naciskasz kontakt. Na dole go wyłączasz. To znacząca oszczędność, która w skali roku może znacząco zmniejszyć rachunki za energię elektryczną.

Zobacz także: Kanały instalacyjne – rodzaje i właściwości

Rodzaje wyłączników schodowych

Wyłącznik schodowy można nabyć w każdym markecie budowlanym lub w sklepie z elektrycznymi akcesoriami. Wybór odpowiedniego modelu jest jednak dla laika dość trudnym zadaniem. Stojąc przed półką z produktami łatwo się pogubić. Warto spytać o radę pracownika marketu lub zawodowego elektryka.

Można także samemu wstępnie rozeznać się, który wyłącznik schodowy będzie odpowiedni. Różne są potrzeby mieszkańców, dlatego każdy projekt domu jest inny. W niektórych z nich wygodnym rozwiązaniem jest zamontowanie więcej niż dwóch połączonych ze sobą kontaktów. Jak działa wyłącznik schodowy i co oferują producenci?

Główny podział dotyczy całej kategorii wyłączników światła. Dzielą się na łączniki natynkowe i łączniki podtynkowe. Pierwszy z nich jest traktowany jako bardziej tradycyjny. Odnosi się do kontaktów, które są wyposażone w zabezpieczającą obudowę. Podtynkowe wyłączniki są ostatnio chętniej instalowane w nowoczesnej architekturze. Ich przewaga polega na tym, że można dobrać do nich różne pokrywy.

Wyłącznik schodowy pojedynczy

Rodzaj o najprostszej charakterystyce. Jeśli obudowa kontaktu posiada tylko pojedynczy przycisk, prawdopodobnie jest do włącznik jednobiegunowy. Pozwala włączyć światło tylko w określonym miejscu. Maksymalne napięcie gniazdka, na którym ma być zamontowany wynosi 250 V.

Udoskonaleniem są łączniki dwubiegunowe. Także są wyposażone w jeden przycisk, ale umożliwiają obsługę oświetlenia dwóch różnych obwodów. W tym przypadku napięcie w każdym z nim może być inne. W niektórych domach zamiast tradycyjnego kontaktu do wyłącznika jedno- lub dwubiegunowego, można znaleźć ekran czuły na dotyk.

Wyłącznik schodowy podwójny

Należy do grupy łączników świecznikowych, które określa się także mianem grupowych. Zazwyczaj posiada dwa przyciski, ponieważ pozwala jednocześnie obsługiwać kilka obwodów oświetlenia. Jeśli żyrandol jest wyposażony w większą liczbę żarówek, wyłącznikiem świecznikowym można wyłączyć tylko część z nich.

Podobnie jak wyłącznik schodowy pojedynczy jest dostosowany do instalacji w gniazdku o napięciu 250 V i wytrzymuje obciążenie 3520 W. Przy wyborze warto spojrzeć na oznaczenie stopnia ochrony. Zalecana jest zgodność ze standardem IP20.

Wyłącznik schodowy czasowy

Po raz kolejny okazuje się, że nazewnictwo w elektryce jest niezwykle rozbudowane. Bardziej profesjonalnym określeniem jest wyłącznik zwierny. Użycie elementu wyposażenia pozwala na natychmiastowe wyłączenie światła po upływie kilku sekund. Przycisk odbijający na chwilę się blokuje. Odnotowuje przy tym, że powinien niedługo wygasić lampę.

Wyłącznik schodowy krzyżowy

Staje się użytecznym uzupełnieniem instalacji, gdy przychodzi zamontować wyłącznik schodowy podwójny lub pojedynczy. Przydaje się zwłaszcza w budynkach o większej liczbie kondygnacji. Umożliwia podłączenie większej liczby kontaktów. Montuje się je pomiędzy głównymi wyłącznikami schodowymi.

Bezprzewodowy wyłącznik schodowy

To nowoczesne rozwiązanie, które eliminuje potrzebę okablowania między wyłącznikami. Dzięki technologii radiowej lub Wi-Fi, bezprzewodowe wyłączniki komunikują się ze sobą, umożliwiając sterowanie oświetleniem z różnych punktów. Są łatwe w instalacji, co czyni je idealnym wyborem do modernizacji istniejących systemów bez konieczności kucia ścian.

To nie jest oczywiście wyczerpująca lista rodzajów wyłączników. Już wspomniano chociażby o wyłącznikach czułych na ruch. Na rynku dostępne są także kontakty, które wykrywają, czy ktoś znajduje się w pomieszczeniu. Jeśli nie odnotowują obecności, automatycznie wyłączają się po danym czasie.

Zobacz także: Zasady montażu gniazdek elektrycznych

Jak działa wyłącznik schodowy?

Udało się pokazać, jak wiele rodzajów posiada wyłącznik schodowy. Schemat instalacji, pozwoli zrozumieć jak działa. Aby skorzystać z zalet wyłącznika schodowego należy wyposażyć się w dwa kontakty. Zostaną umieszczone po przeciwległych stronach korytarzach lub na ścianach różnych pięter budynku.

Można między nimi umieścić wyłącznik krzyżowy. Jak działa wyłącznik schodowy? Schemat umożliwi odpowiedzieć na to pytanie. Warto przy tym wymienić, z czego składa się układ instalacji. Elektryk powinien zaopatrzyć się w trzy rodzaje przewodów: fazowy (L), neutralny (N) i ochronny (PE). Wszystkie znajdą się pomiędzy dwoma wyłącznikami (S1 i S2).

Zasada działania i połączenia przewodów

Jak działa włącznik schodowy? Potencjał elektryczny dostarcza przewód fazowy, który jest podłączony do pierwszego wyłącznika schodowego. Prąd przekazywany jest do drugiego z nich. Ten rozdziela energię elektryczną bezpośrednio do lampy, do której jednocześnie podłącza się przewód neutralny i ochronny.

Żarówka pali się, gdy nie występuje przerwanie obwodu elektrycznego. Jak zatem krótko opisać działanie wyłącznika schodowego schematem? Element wyposażenia mieszkania odpowiedzialny za oświetlenie pozwala wybrać, za pomocą którego wyłącznika zostanie doprowadzony potencjał elektryczny do lampy.

Jak podłączyć kontakty schodowe – garść praktycznych porad

Podczas montażu wyłącznika schodowego pamiętaj o kilku kluczowych aspektach, które zapewnią bezpieczną i trwałą instalację:

• Odłącz zasilanie – przed rozpoczęciem prac upewnij się, że zasilanie jest całkowicie odłączone, aby uniknąć ryzyka porażenia prądem.
• Planuj rozmieszczenie wyłączników – zamontuj je na wysokości 110-120 cm od podłogi. To standardowa wysokość, która zapewnia wygodę użytkowania dla dorosłych i dzieci.
• Zwróć uwagę na przewody – upewnij się, że przewody są starannie przymocowane, nie mają zbędnych zagięć, które mogłyby prowadzić do ich uszkodzenia.
• Wybierz odpowiednie materiały – stosuj zaciski i przewody zgodne z obowiązującymi normami, aby zapewnić bezpieczeństwo i trwałość instalacji.
• Zadbaj o stopień ochrony w wilgotnych miejscach – w łazienkach czy piwnicach używaj wyłączników o stopniu ochrony IP44 lub wyższym, by zabezpieczyć instalację przed wilgocią.
• Sprawdź działanie wyłącznika – po zakończeniu montażu przetestuj instalację, upewniając się, że każda lampa działa prawidłowo i można ją włączać oraz wyłączać z obu punktów sterowania.

Podsumowanie

Wyłącznik schodowy to praktyczne rozwiązanie, które zapewnia wygodę i efektywne zarządzanie oświetleniem, zwłaszcza w wielopiętrowych budynkach i długich korytarzach. Dzięki różnorodnym modelom dostępnym na rynku, łatwo znaleźć rozwiązanie dopasowane do indywidualnych potrzeb. Montaż wyłącznika jest stosunkowo prosty, ale wymaga precyzji i zachowania zasad bezpieczeństwa. 

Jeśli nie jesteś pewien, jak poprawnie podłączyć przewody, warto skorzystać z pomocy fachowca, aby zapewnić bezpieczne użytkowanie. W sklepach Castorama znajdziesz szeroki wybór wyłączników oraz niezbędnych akcesoriów, które ułatwią montaż.

Data aktualizacji: 06.11.2024