Drykowanie i wyoblanie – na czym polega?

Czym jest drykowanie?

W tej metodzie wykorzystuje się podatność metalu na gięcie – po to, żeby stworzyć wytrzymałe elementy o określonym kształcie. Narzędzia wywierają nacisk na blachę, tak aby nadać jej wybrany kształt. W czasie wyoblania, z płaskiego kawałka metalu (blachy) – w postaci krążków – można uzyskać rozmaite elementy – najczęściej kuliste. Mogą to być żarówo naczynia cylindryczne, przestrzenne formy, jak i rozmaite detale lub zagięcia.

Wyoblanie polega na oddziaływaniu na wirujący metal odpowiednio kształtującymi go narzędziami. Najprostsze dźwigniowe maszyny tego typu znane są człowiekowi od wielu setek lat, ale dzięki wykorzystaniu wyoblarek, można uzyskać bardzo ciekawe formy przy niewielkim nakładzie pracy. Metal na początku ma formę płaskiego krążka, który mocowany jest na obrotowej głowicy wzorniczej i dociskany tzw. konikiem. Poprzez oddziaływanie elementów na blachę, jej kształt zmienia się, zyskując stopniowo postać wirującego wzornika. W kolejnych etapach wirowania przeprowadza się kolejne fazy kształtowania pożądanych form. Najczęściej podczas wyoblania nadawane są regularne kształty, ale poprzez synchroniczne zbliżanie i oddalanie obrabiających narzędzi – ale możliwe jest także uzyskiwanie form nieregularnych i asymetrycznych, a także skomplikowanych detali.

Zalety wyoblania

Wyoblanie, w zależności od wprawy wykonującego – może okazać się techniką bardzo twórczą i dającą ciekawe efekty. Co istotne, wykonywanie elementów o skomplikowanych kształtach przy zastosowaniu metody wyoblania jest znacznie tańsze i szybsze niż wykonanie ich metodą tłoczenia. Drykowanie pozwala tworzyć zarówno skomplikowane, unikalne pojedyncze elementy, ale wykorzystywane jest także podczas małoseryjnego tworzenia rozmaitych naczyń lub części.

Proces wyoblania jest wydajny, gdyż tworzy niewiele odpadów, a ponadto pozwala wykonać nawet skomplikowane cienkościenne przedmioty. Koszt form i narzędzi do wyoblania jest niższy niż koszt narzędzi przeznaczonych do tłoczenia. Wyoblanie może być wykonywane: ręcznie, mechanicznie i obrotowo. Wykonanie pojedynczego elementu za pomocą tłoczenia jest dość kosztowne i czasochłonne. Tymczasem przy wyoblaniu, wieloetapowe kształtowanie może być wykonane podczas jednego cyklu pracy. Używając tej techniki wykonuje się między innymi:

- oryginalne uchwyty, zaczepy lub okucia,

- elementy wyposażenia gospodarstwa domowego, w tym np. garnki aluminiowe, kubełki, patelnie, wazy czy popielniczki.

- podstawki, łączenia czy też ozdoby przedmiotów starych lub stylizowanych na dawne,

- rozmaite dewocjonalia, np. chrzcielnice, kielich, świeczniki lub unikalne urny na prochy,

- elementy sprzętów oświetleniowych, np. lamp, kinkietów, kloszy lub odbłyśniki,

- rozmaite części, dysze, kołpaki, a także czasze do anten satelitarnych czy anteny.

Materiały poddawane wyoblaniu

Proces obróbki przez wyoblanie stosowany jest zwłaszcza w stosunku do takich materiałów jak:

- stal, w tym kwasoodporna, tzw. czarna (głęboko tłoczona) oraz nierdzewna. W przypadku stali nierdzewnej najlepiej sprawdzają się gatunki ferrytyczne o niskiej granicy plastyczności (np. EN 1.4016) i te stabilizowane, które umacniają się powolnie (np. EN 1.4303),

- metale szlachetne (np. złoto, srebro),

- aluminium (jest podatne na obróbkę, lekkie, nie koroduje),

- cynk (odporny na wilgoć i czynniki atmosferyczne, często stosowany do zewnętrznych elementów – np. umieszczonych na dachach czy w ogrodzie)

- mosiądz (często wykorzystany do wykonania dekoracji o dość prostych formach)

- miedź (bardzo podatna na obróbkę, pozwala uzyskać nawet bardzo skomplikowane kształty),

- nikiel (po rozgrzaniu ma doskonałą plastyczność, ale wyoblanie na zimno bywa bardzo trudne)

- stopy tytanu i tantalu.

 

Artykuł został stworzony dzięki informacjom zawartym:
1. Na stronie Wikipedia.pl, pod hasłem wyoblanie
2. W rozdziale 4.2 niniejszej publikacji

 

Data publikacji: 09.11.2015