Pilniki

Pilnikami nazywamy narzędzia, które służą do piłowania, a więc zdejmowania z powierzchni obrabianego przedmiotu cienkiej warstwy materiału o grubości od ok. 0,01 mm do ok. 1 mm. Pilniki w zależności od kształtu przekroju poprzecznego mogą być:

- płaskie,
- trójkątne,
- okrągłe,
- półokrągłe,
- kwadratowe,
- mieczowe,
- nożowe,
- owalne,
- soczewkowe
- igiełkowe (do drobnych precyzyjnych prac, zwane również iglakami).

Pilniki stanowić mogą:

- narzędzie ręczne, odrębne, wyposażone w odpowiedni bezpieczny uchwyt,
- część mechanicznej obrabiarki (pilnikarki), gdzie są narzędziem roboczym o zróżnicowanym kształcie (tarczy, trzpienia, taśmy).

Pilniki mają różnorodne rozmiary, mogą być wykonane z różnych materiałów, posiadają odmienne układy zębów i nacięcia. W zależności od liczby nacięć na 10 mm długości rozróżnia się pilniki o numeracji od 0 do 5, które mają swe tradycyjne nazwy, takie jak:

0 – to tzw. zdzierak o liczbie nacięć (na długości 10 mm) od 4,5 do 12,5,

1 – tzw. równiak, od 5 do 16 nacięć,

2 – tzw. półgładzik, od 9,5 do 24,6 nacięć,

3 – tzw. gładzik – 13 do 31,5 nacięć,

4 – tzw. podwójny gładzik, od 20 do 45 nacięć,

5 – tzw. jedwabnik, od 35 do ok 67 nacięć.

Tarniki

Tarniki stanowią specjalną odmianę pilników przeznaczoną do obróbki powierzchni z materiałów dość miękkich – np. wykonanych z drewna, tworzyw sztucznych lub miękkich metali. Tarnik posiada stosunkowo duże nacięcia i spore przerwy między (najczęściej trójkątnymi) zębami. Dzięki temu może usuwać większą ilość zbędnego materiału z obrabianej powierzchni i skutecznie wykonywać zgrubne piłowanie. Tarniki wymagają przez to znacznie częstszego czyszczenia (np. poprzez prowadzenie drucianej szczotki wzdłuż nacięć). Tarniki służą przede wszystkim do drewna i innych miękkich materiałów, do ich zgrubnej obróbki lub formowania, natomiast pilniki – przeznaczone są głównie do wygładzania.

Zastosowanie pilników i tarników

Zarówno pilniki, jak i tarniki znajdują zastosowania przede wszystkim w ślusarstwie, ale także wielu innych dziedzinach, takich jak np. stolarstwo czy modelarstwo. Głównymi zadaniami tego typu narzędzi jest dokładna obróbka materiałów – tak aby nadać im jednolity wygląd i odporną gładką strukturę warstwy zewnętrznej.

Narzędzia pilnikowe pozwalają usuwać naddatki materiału, powstające podczas wytwarzania konkretnych produktów. Służą do gratowania stali, tworzyw sztucznych, metali kolorowych lub drewna. Specjalne pilniki służyć mogą także do wykonywania oceny twardości stali hartowanej (w skali HRC). Pilniki mogą być stosowane także do ostrzenia pił, w tym pił łańcuchowych, noży i wszelkich innych ostrzy. Do zadań specjalnych używa się pilników tzw. igiełkowych do dokładnego wygładzania powierzchni niewielkich przedmiotów. Do materiałów szczególnie twardych, jak np. szkło, kamień, stal hartowana czy węglik – najlepiej zastosować pilniki tzw. diamentowe. Nie posiadają one zębów ani nacięć, ale mają na powierzchni osadzone niewielkie cząstki przemysłowych diamentów. Jedynie przy tego rodzaju pilnikach można stosować ruchy posuwisto-zwrotne. Inne pilniki wymagają zwykle przesuwania w jedną stronę.

Data publikacji: 16.02.2016