Co warto wiedzieć o roślinnej oczyszczalni ścieków?
Roślinna oczyszczalnia ścieków - zwana też hydrobotaniczną, hydrofitową czy korzeniową – to taka, w której wykorzystuje się wodolubne rośliny do czyszczenia ścieków. Oczyszczalnie roślinne można stworzyć na każdym podłożu, dodatkowo pozwalają one na estetyczny sposób wkomponowania filtrujących roślin w wystrój ogrodu.
Zasady działania oczyszczalni roślinnej
Oczyszczalnie roślinne (hydrofitowe) to systemy wykorzystujące procesy biologiczne zachodzące przy współudziale mikroorganizmów cudzożywnych (heterotroficznych), egzystujących w złożach filtrów roślinnych, które stanowią główny element oczyszczalni. Do takich roślin zaliczamy m.in. trzcinę pospolitą, pałkę, mozgę trzcinowatą, kosaćca, mannę mielec oraz wierzbę.
Na początku systemu oczyszczającego umieszczany jest zwykle osadnik wstępny służący podczyszczaniu ścieków (tu poprzez wolną fermentację niwelowana jest znaczna część zanieczyszczeń). Wstępnie odsączone ścieki kierowane są do właściwej oczyszczalni, gdzie utrzymywany jest poziom wody umożliwiający wegetację złóż roślin filtrujących częściowo zanurzonych (tzw. hydrofitów). Są nimi najczęściej odmiany roślin trzcinowatych. Usuwanie zanieczyszczeń następuje w wyniku procesów mikrobiologicznych i fizyczno-chemicznych zachodzących w roślinach.
W zależności od konstrukcji gruntu oraz kierunku przepływu ścieków wyróżniane są 2 typy oczyszczalni:
- z poziomym przepływem ścieków, dokonującym się od początku (ze zbiornika ścieków wstępnie oczyszczonych) do jej końca, poziomo i w sposób ciągły,
- z pionowym przepływem, gdzie następuje przesiąkanie ścieków przez filtr gruntowy z powierzchni do dna. Dopływ podczyszczonych ścieków może być regulowany przy pomocy pompy np. kilka razy dziennie.
Specyficzne warunki panujące w filtrze sprzyjają rozwojowi hydrofitów, przez co intensyfikują one utlenianie i redukcję zanieczyszczeń. Zachodzące procesy sorpcji, sedymentacji i asymilacji istotnie wpływają na skuteczność oczyszczania.
Złoża roślinne muszą mieć swoje wypełnienie gruntowe, a jest nim zwykle mieszanina piasku i żwiru o różnym uziarnieniu. To na cząstkach gruntu podczas przesiąkania ścieków następują oczyszczające procesy sorpcji.
Skuteczność
W wyniku roślinnego oczyszczania ścieków, podobnie, jak w przypadku oczyszczalni konwencjonalnych chodzi przede wszystkim o usunięcie związków organicznych oraz azotu i fosforu, a także mikroorganizmów chorobotwórczych.
Roślinne oczyszczalnie z łatwością usuwają związki azotu – i to do poziomu nawet niższego od wymaganego (nawet do II klasy czystości wód). Azot po swoistych przekształceniach zostaje ostatecznie usuwany z wody do atmosfery. Fosfor, wychwytywany przez roślinne oczyszczalnie, jest zatrzymywany w gruncie.
Co ciekawe, badania niemieckich naukowców wykazały, że roślinne oczyszczalnie mogą skutecznie usuwać mikroorganizmy patogenne takie jak: bakterie coli, campylobacter, clostridium, salmonella czy yersinia. Skuteczność tego typu ma duże znaczenie w przypadku niewielkich oczyszczalni, obsługujących indywidualne domy czy gospodarstwa.
Zalety
Oczyszczalnie roślinne wymagają bardzo niewielkich nakładów na utrzymanie i eksploatację. Ich techniczne wyposażenie jest skromne, mogą być utrzymywane nawet bez zasilania prądem. Poza rurami z PCV, betonowymi kręgami, zbiornikami, ewentualnie folią do wyłożenia czy też pompą – nie potrzebujemy innych materiałów.
W takich oczyszczalniach nie powstaje nadmierny biologiczny osad ściekowy, jak ma to miejsce w konwencjonalnych oczyszczalniach. Jedynie osad wstępny musi podlegać przeróbce i utylizacji. Zbiornik wodny (staw) utworzony z oczyszczonych już ścieków stanowi dodatkową atrakcję i dekorację terenu.
Dla kogo?
Oczyszczalnie roślinne są ekonomiczne i przyjazne dla środowiska. Najlepiej sprawdzą się tam, gdzie położenie kanalizacji i podłączenie do konwencjonalnej oczyszczalni byłoby kosztowne. Tworzenie roślinnych oczyszczalni ścieków, wskazane jest szczególnie na terenach wiejskich. Firmy agroturystyczne czy powstające z dala od miast pensjonaty, zajazdy i hotele mogą korzystać z tego typu tanich oczyszczalni.
Również małe ośrodki wczasowe czy sezonowe rezydencje mogą w sposób ekologiczny i tani oczyszczać ścieki. Specyfika roślin hydrofitowych sprzyja zwiększonym możliwościom oczyszczania w lecie, a nieco mniejszym w pozostałych okresach. Roślinność jest dobrym izolatorem i sprawdza się nawet w zimie, kiedy pod warstwą śniegu, w czasie największych mrozów nadal trwają procesy utleniania i redukowania ścieków.