Co to jest średnica DN – czyli jak czytać wymiary rur?

Nie wiesz, jak czytać wymiary rur? System nie jest skomplikowany. Trzeba jednak znać podstawowe zasady. Średnica DN, czyli średnica nominalna, to umowne oznaczanie przekroju rur stalowych, a coraz częściej również tych z tworzyw sztucznych. Nie oddaje jednak rzeczywistego wymiaru. Dlatego nazywana jest wartością fizycznie nieistniejącą. Zobacz, co to jest „fi” rur oraz jak zmierzyć średnicę rury.

Przejdź do następnych akapitów:

Jak czytać wymiary rur?

Prowadzisz w domu remont i nie wiesz, jakie zamówić rury stalowe? Wymiary rur na terenie całej Europy są standaryzowane. To bardzo dobra wiadomość. Dzięki temu niezależnie, gdzie zamówisz elementy rurociągu o określonej średnicy, będą do siebie pasować.

A jak czytać wymiary rur stalowych? Przyda Ci się do tego tabela średnic rur. Spotkać możesz tam takie oznaczenia jak:

D – średnica zewnętrzna rury,

DN – średnica nominalna rury,

A co to jest „fi” rur? Symbol greckiej litery fi, czyli Φ to średnica koła. W odniesieniu do wymiaru rur określa się nią średnicę zewnętrzną.

Pamiętaj, że bardzo ważnym parametrem przy tworzeniu rurociągu jest również grubość ścianki. Determinuje ona między innymi to, jakie ciśnienie, np. wody czy gazu, jest w stanie wytrzymać dana rura.

Znając wszystkie oznaczenia i wartości poszczególnych parametrów, możesz właściwie dobierać do siebie elementy rurociągu oraz je ze sobą łączyć. Tu przydać mogą Ci się także kształtki.

Zobacz również: Jak wykonać prawidłowy spadek rur kanalizacyjnych?

Co to jest średnica DN?

Diameter nominal to średnice nominalne rur. Oznacza się je jako DN. Co to dokładnie jest? Wymiar ten nie pokrywa się ani ze średnicą zewnętrzną, ani wewnętrzna. Możesz nawet spotkać się z określeniem średnica fizycznie nieistniejąca. Symbole rur w tym systemie, np. DN20, stosuje się głównie po to, żeby oznaczyć rozmiar rur stalowych. Systematykę tę wprowadziła norma EN ISO 6708. Dziś jednak klasyfikacji DN używa się także w stosunku do rur wykonanych z tworzyw sztucznych.

Średnica nominalna jest niezwykle istotna zwłaszcza przy łączeniu rurociągów. W końcu do budowy infrastruktury wykorzystuje się elementy o różnych grubościach, masie, wytrzymałości oraz długości. Oznaczenie DN to parametr, który znajduje się w tabelach średnic rur.

Wartości DN określa się w systemie metrycznym i wyraża się je w milimetrach. To odstępstwo od standardu, w którym wymiary rur podaje się w calach.

Sprawdź także: W jakie instalacje wyposażyć funkcjonalną piwnicę?

Średnica DN a średnica D – różnice

Wiesz już, że oznaczenia rur DN oznaczają średnicę nominalną, która w praktyce nie istnieje. Z kolei symbol D to średnica zewnętrzna rury, którą możesz zmierzyć i określić za pomocą jednostek układu SI – przekroje określane są najczęściej w milimetrach.

Przyjmuje się, że różnica D i DN to grubość ścianki rury. Choć wynik powstałego równania nie jest zwykle dokładny, ponieważ wartość DN jest nieprecyzyjna. Często podawanym przez źródła przykładem jest rura określana jako DN20, której rzeczywista średnica wewnętrzna to 22 mm, a nie 20.

Średnica D jest zdecydowanie bardziej pożądanym wymiarem, bo oddaje stan rzeczywisty. Opisywanie rurociągów na schematach i projektach wartością DN rodzi później spore problemy w czasie realizacji i budowy.

Znając średnicę D, z łatwością można dobrać do siebie elementy i połączyć je ze sobą. Tym bardziej że coraz częściej wykorzystuje się klejenie rur wykonanych z tworzyw sztucznych, a nie przyłącza kołnierzowego.

Czym jest SDR i do czego służy?

Pozostaje do rozszyfrowania jeszcze jeden skrót, a mianowicie SDR. To Standard Dimention Ratio, który oznacza stosunek średnicy zewnętrznej rury (D) do grubości jej ścianki. Wartość ta pomaga określić, jakie jest maksymalne ciśnienie, które wytrzyma dany przewód.

Wzór na obliczenie SDR to:

SDR= D/s

D – średnica zewnętrzna rury

s – grubość ścianki

Warto też zwrócić uwagę, że w niektórych źródłach grubość ścianki oznaczana jest symbolem e, nie s.

Zasada jest taka: im niższa wartość SDR, tym większe ciśnienie rura może wytrzymać, a więc przewód jest mocniejszy. Wyższe SDR odnoszą się do rur lżejszych i mniej wytrzymałych.

Wartość SDR pomaga zwłaszcza przy łączeniu rur o różnych wartościach D czy DN. Określa ona bowiem standard ciśnieniowy. Jeżeli więc przechodzisz z rury D90 na D63, jednak mają one taką samą wartość SDR, nie musisz sprawdzać, jaka jest grubość ścianek i czy instalacja wytrzyma.

Grubość ścianek rur jest niezwykle ważna przy zgrzewaniu doczołowym – w taki sposób można łączyć jedynie rury o takich samych wartościach s (czy też e).

Zainspiruj się: System kanalizacyjny – jakie materiały wybrać?

Już wiesz, jak czytać wymiary rur stalowych i nie tylko!

Obecnie wymiary rur stalowych, ale także wykonywanych z tworzyw sztucznych określane są za pomocą wymiarów D, DN oraz SDR. Może zdarzyć się również, że spotkasz się z oznaczeniem fi, które odnosi się do średnicy koła i zwykle pokrywa się z wartością D.

Znając dobrze parametry rur, które są często określane na specjalistycznych projektach instalacji, możesz właściwie dobrać komponenty przewodu. Dzięki temu z łatwością połączysz rurociąg, czy to za pomocą klejenia, czy zacisków kołnierzowych.

Data publikacji: 01.02.2023

Data aktualizacji: 01.02.2023