Rodzaje cięcia

Można wyróżnić następujące sposoby cięcia elementów metalowych przy obróbce plastycznej:

- cięcie dwoma krawędziami tnącymi np. za pomocą stempla i matrycy,

- cięcie jedną krawędzią tnącą np. odkrawanie odkuwek, wygładzanie otworów,

- cięcie gumą, tj. wykrawanie na ostrych krawędziach wzornika ciśnieniem wytwarzanym przez warstwę gumy,

- cięcie nożowe, gdy zagłębiamy nóż w ciętym materiale,

- przebijanie otworów.

W innych rodzajach obróbki możemy mieć do czynienia z:

- cięciem przy pomocy palnika gazowego

- cięciem laserowym,

- cięciem plazmowym,

- cięciem wodą (strumieniem o bardzo wysokim ciśnieniu).

Jakie narzędzia?

W warunkach domowo-warsztatowych najczęściej używamy nieco prostszych technik. Na duże, nowoczesne i specjalistyczne urządzenia zwykle nie możemy sobie pozwolić. Dlatego ważne jest zaopatrzenie się w uniwersalne, niedrogie, ale skuteczne narzędzia. Z pewnością nie może w naszym podręcznym warsztacie zabraknąć następujących sprzętów:

- Szlifierka kątowa - najbardziej wszechstronne urządzenie do cięcia różnych metali. Można ją wyposażyć w tarcze o specjalnym zastosowaniu, dostosowanym do ciętego materiału. Zazwyczaj o przeznaczeniu tarczy możemy się dowiedzieć z opisu, który jest na niej zamieszczony. 

- Niewielka, poręczna piłka do metalu z brzeszczotem.

- Piła tarczowa, w której musimy zawsze do określonych czynności (i materiałów) dobrać (ale i mieć w zapasie) kilka odpowiednich tarcz. Tarcze tnące o różnych grubościach i średnicach stanowią jedno z najbardziej wygodnych i precyzyjnych narzędzi do cięcia metali (stali, blach, rur, profili). Muszą one być wykonane z bardzo odpornego materiału, np. tzw. elektrokorundu. Posiadają one często w swym składzie ścierniwo wiązane żywicami syntetycznymi, wzmocnione tkaniną z włókna szklanego, a także żywotne ziarna ścierne, np. z tlenku glinu.

- Wyrzynarka – dla bardziej zaawansowanych majsterkowiczów. Służy do podcinania i wycinania, może być wyposażona w różnego rodzaju brzeszczoty, w tym także do cięcia metali. Wyrzynarka jest często zaopatrzona w równoległą prowadnicę, znacznie zwiększającą precyzję pracy, a także ogromnie praktyczną zintegrowaną prowadnicę laserową.

- Nożyce do metalu - zwykle posługujemy się nimi jedynie przy obróbce cieńszych materiałów, jak np. blacha. Musimy pamiętać o dobrym naostrzeniu tego narzędzia, bo tępe nożyce mogą wyrządzić spore szkody w materiale.

- Imadło i stabilna powierzchnia na której pracujemy, np. stół warsztatowy. Pamiętajmy, aby cięty element był zawsze jak najbezpieczniej unieruchomiony.

Cięcie i obróbka elementów stalowych

Do cięcia elementów stalowych, takich jak rury, blachy, czy pręty możemy używać całej gamy narzędzi, począwszy od zwykłej piłki do metalu, szlifierki kątowej, nożyc (ręcznych lub elektrycznych) do metalu, gilotyny, piły tarczowej, aż do palnika acetylenowo-tlenowego. Ważne jest, by cięcia stali nierdzewnej dokonywać ostrzem specjalnie dla niej przeznaczonym, gdyż używanie zwyczajnego ostrza może doprowadzić do korozji elementu nierdzewnego w miejscu cięcia. Jest to spowodowane opiłkami metalu, które pozostają na ostrzu po cięciu zwykłego metalu. Takie specjalne ostrze generuje również mniejsze ilości ciepła, co pozwala na zachowanie właściwości antykorozyjnych stali. Zwyczajne narzędzia nie posiadają wystarczającej twardości do przecinania twardych gatunków stali, należy więc używać brzeszczotów lub tarcz diamentowych, które są znacznie bardziej wytrzymałe od standardowych elementów tnących.

Cięcie i obróbka elementów aluminiowych oraz miedzianych

Ze względu na to, że aluminium i miedź są stosunkowo miękkimi metalami, do ich przecinania nie powinno się używać tych samych elementów tnących, co do stali. Najlepszym rozwiązaniem jest cięcie wodne lub laserowe na specjalistycznym urządzeniu. Jeśli jest taka możliwość, a my potrzebujemy precyzyjnie obrobionego materiału, najlepiej udać się w tym celu do zakładu wyspecjalizowanego w takich pracach. Do przecinania tych materiałów w warsztacie wykorzystuje się specjalne tarcze widiowe. Można także zastosować palnik acetylenowo-tlenowy z odpowiednią dyszą do cięcia. W razie konieczności sprawdzi się również zwyczajna piłka do metalu, jednak należy wtedy wygładzić miejsce przecięcia pilnikiem. Inną możliwością ręcznego cięcia aluminium są nożyce do metalu, aczkolwiek sposób ten jest dobry tylko podczas obróbki elementów nie grubszych niż 3 mm. Po użyciu nożyc, z powodu ich małej precyzji, będzie wymagana dalsza obróbka krawędzi materiału. Można do tego użyć pilnika bądź papieru ściernego o gradacji min 100. W przypadku rur miedzianych i aluminiowych najlepiej używać specjalnych kołowych obcinaków, które gwarantują proste i szybkie cięcie.

Cięcie i obróbka elementów ołowiowych

Ołów jest metalem bardzo miękkim, dlatego jeżeli nie jest wymagana duża precyzja cięcia i gładkość krawędzi przeciętego materiału, można użyć odpowiednich noży, przecinaków do metalu lub ręcznych piłek. Po takiej obróbce ołowiu krawędź może być nierówna lub postrzępiona, dlatego w razie potrzeby powinno się ją później wygładzić odpowiednim pilnikiem.