Widły

Widły – jedno z najważniejszych narzędzi ogrodniczych

Widły są podstawowym narzędziem ogrodniczym, stosowanym co najmniej od średniowiecza. Głowica wideł zawiera od kilku do kilkunastu, lekko zakrzywionych zębów (szpikulców), obecnie wykonanych ze stali lub innych metali o dużej wytrzymałości mechanicznej. Tylna część głowicy służy do oparcia na niej stopy i wyposażona jest gniazdo do osadzenia styliska (trzonka). 

Trzonki wideł tradycyjnie wykonane są z drewna i jest to ciągle najpopularniejszy wariant konstrukcyjny tego narzędzia. Obecnie trzonki wideł coraz częściej wykonuje się ze stopów aluminium. Metalowy trzonek jest bardziej wytrzymały i lżejszy od drewnianego, a dzięki gumowej powłoce zewnętrznej jest także bardziej komfortowy w użytkowaniu, szczególnie w trudnych warunkach pogodowych, np. podczas deszczu czy na mrozie. Trzonki metalowe są zwykle wyprofilowane, dzięki czemu są wygodniejsze od drewnianych, gdzie stylisko musi być proste. 

Widły – przydatne w ogrodzie i gospodarstwie

Widły są narzędziem niezwykle prostym, stąd ich bardzo uniwersalny charakter. Należą do podstawowych narzędzi każdego ogrodnika i rolnika, są także przydatne w gospodarstwach domowych z podwórkiem, na którym rosną rośliny. 

Przeznaczenie wideł jest bardzo szerokie. Mogą służyć do przerzucania materiałów takich jak kompost, siano, ścięta trawa, obornik itp., a także do prac ziemnych, spulchniania gleby, napowietrzania jej, przekopywania, wykopywania i przesadzania roślin. 

Im większy jest ogród czy plantacja, tym częściej będziesz używać wideł. Na komercyjnych plantacjach kwiatów czy grzybów, nawóz i podłoże także układa się za pomocą wideł. 

Mimo mechanizacji rolnictwa narzędzia ręczne dalej są ważną częścią wyposażenia gospodarstw. Widły do siana są wykorzystywane wśród rolników, którzy używają ich do wspomagania mechanicznego jego zbierania i do przeładunku. W hodowlach zwierząt widły stosuje się do podawania im pokarmu roślinnego i usuwania odchodów z ich boksów i stanowisk, co jest niezbędne bez względu na gatunek zwierząt i skalę hodowli. 

Nawet w niewielkim ogródku widły do kopania lub ogrodnicze pozwolą wygodnie rozrzucić nawóz organiczny czy napowietrzyć lub odwodnić glebę. Podczas przesadzania roślin możesz wykopać je widłami, dzięki czemu ryzyko uszkodzenia korzeni będzie mniejsze niż przy użyciu szpadla do tej samej czynności. Nawet jeżeli nie uprawiasz innych roślin, ale masz trawnik lub drzewa, widły mogą przydać się do wykonania aeracji w trudno dostępnych miejscach czy wyrównania miejsca, w którym szkody poczynił kret. 

Widły – odmiany 

Mimo swojej prostoty widły występują w różnych wariantach, w zależności od przeznaczenia. Najbardziej uniwersalne są widły amerykańskie, mają one trzonek o długości około 120 cm i głowicę z 4 lub 5 dość grubymi, spłaszczonymi zębami, dzięki którym można ich używać w różnych rodzajach gleby. Widły amerykańskie są szerokie, więc dają możliwość szybkiej pracy, nadają się do dużych ogrodów, komercyjnych gospodarstw czy do przerzucania nawozu. 

Widły do kopania mają proste zęby. Użycie ich do kopania w ziemi mocno ukorzenionej czy darni jest łatwiejsze niż w przypadku szpadla, dlatego dobrze nadają się do prac na trawnikach, w okolicach drzew i krzewów, czy w warzywnikach. 

Widły ogrodnicze to słabiej zdefiniowany typ tego narzędzia. W ten sposób są niekiedy określane widły amerykańskie z trzonkiem prostym, ale także nazywa się w ten sposób widły wykonane z grubej blachy, które służą do kopania i prac w miękkiej ziemi, głównie w ogrodach kwiatowych czy niewielkich ogródkach warzywnych. Widły blaszane dość łatwo się gną, dlatego należy zagłębiać je w ziemi aż do podstawy. Widły ogrodnicze łączą funkcje amerykańskich i tych do kopania.

Widły do siana są dłuższe niż widły amerykańskie, ich trzonek ma zwykle ponad 150 cm, aby możliwe było przerzucanie trawy czy siana na większą odległość. Ich zęby są cienkie i mocniej wygięte niż w narzędziach do prac ziemnych. Powinno się ich używać jedynie do przerzucania ściętych roślin trawiastych i podobnych, przy pracach ziemnych ulegają łatwemu uszkodzeniu.

Specyficzną odmianą wideł jest kopaczka lub kopacz. Zęby zagięte są w nich pod kątem 90 stopni w stosunku do trzonka. Kopaczką pracuje się, uderzając w ziemię i ciągnąc ręcznie za trzonek. Tego rodzaju widły służą do wykopywania bulw i cebulek kwiatowych z ziemi, a po wykonaniu ruchu roboczego pozostają one na powierzchni gleby. 

Na co zwrócić uwagę wybierając widły?

Elementem, na który należy zwrócić uwagę jest zakończenie trzonka. Widły do kopania czy amerykańskie powinny mieć trzonek zakończony chwytem poprzecznym, ponieważ stosowane są także do materiałów o stosunkowo wysokim ciężarze właściwym lub stawiającym wysoki opór. 

Widły do siana zapewniają lepszą ergonomię przy trzonku prostym. Widły ogrodnicze można wybrać z trzonkiem, jaki będzie dla Ciebie najwygodniejszy. Chwyt poprzeczny ułatwia podniesienie i przenoszenie ciężkich przedmiotów. Chwyt prosty ułatwia rozrzucanie i wrzucanie na większe wysokości lekkich materiałów. 

Widły należy dopasować do siebie – im większa jest głowica, tym cięższy będzie nabrany na nią urobek. Dlatego osoby drobniejsze, powinny wybierać widły mniejsze i węższe. 

Dobrze jest także zwrócić uwagę na długość trzonka. Widły amerykańskie zwykle mają 110–120 cm długości, mimo że wydaje się to niewielkim zakresem, to wysoka osoba używająca wideł bliższych dolnej graniczy przedziału, szybciej się zmęczy i będzie wykonywać pracę mniej sprawnie, niż gdyby używała dłuższych. Widły ogrodowe mogą mieć trzonek nawet 150 cm.

Jeżeli potrzebujesz wideł do prac ziemnych, dobrym wyborem są widły typu solid, czyli takie, w których metalowy trzonek jest zespawany z głowicą. Jeżeli sięgasz po widły z drewnianym styliskiem, zwróć uwagę na jego osadzenie. Gniazdo powinno być zaspawane po całej długości lub wykonane z jednego kawałka stali. W widłach ogrodowych często trzonek osadzony jest w gnieździe z zawiniętej blachy. Przy cięższych praca rozgina się ono, a stylisko luzuje, a z czasem pęka lub wypada z mocowania. 

Ze względu na to, że widły często pracują w wilgotnej glebie, a niekiedy także w kontakcie z substancjami o bardziej agresywnym charakterze (np. gnojówką), istotne jest ich zabezpieczenie antykorozyjne. Najlepiej sprawdzają się tutaj powłoki nanoszone proszkowo. 

Tanie widły zwykle wykonane są ze zwykłej stali ciągnionej. Jeśli potrzebujesz solidnego narzędzia, należy kupić widły z głowicą ze stali hartowanej o wysokiej twardości. Dzięki temu będą Ci służyć przez długie lata. 

Zobacz również:

Narzędzia trzonowane | Dołowniki i świdry | Grabie | Grace | Narzędzia systemowe | Szpadle i łopaty | Trzonki | Ogród i otoczenie | Architektura ogrodowa | Domki ogrodowe i wiaty | Domki ogrodowe | Wiaty ogrodowe | Kostki i płyty chodnikowe | Geowłóknina drenażowa | Kamienie ozdobne | Kostka brukowa | Płyty chodnikowe | Obrzeża i palisady ogrodowe | Obrzeża i palisady betonowe