Jakie zastosowanie mają koperek i koper?
Koper znany był już w starożytności, a jego zalety przez wieki znajdywały zastosowanie w kuchni i lecznictwie. Niegdyś powszechnie rósł dziko, dzisiaj najczęściej spotykamy go w ogrodach warzywnych, gdzie jest lubianym gościem – niewymagający w uprawie, aromatyczny i w połączeniu z innymi dodatkami – nadający charakterystyczny smak wielu potrawom, z których najbardziej znane są kiszone ogórki.
Trudno wyobrazić sobie słoik z kiszonymi ogórkami bez charakterystycznego wyglądu podłużnych łodyg kopru towarzyszących kiszonce. Jest tanim, dostępnym każdemu dodatkiem do sporządzania potraw, którym nadaje aromatu i smaku. O jego popularności na terenie Polski świadczy wielość nazw, pod jakimi był onegdaj znany, m.in. kopr swojski, pospolity, krop, kajzer, koper wonny, koperek, kopr polski. Nie pochodzi jednak z Polski, jak sugeruje ostatnia nazwa, a przybył do nas z dalekich stron – do dzisiaj rośnie powszechnie (i dziko) w Iranie, Indiach, Egipcie i na terenie Kaukazu. Chociaż na naszych terenach można spotkać dziko rosnące egzemplarze, widuje się koper głównie w ogrodach i na grządkach warzywnych.
Jest bardzo przyjazny w uprawie, niewymagający, a jego bliskość zwiastuje charakterystyczny, odurzający aromat pochodzący z olejku eterycznego zawartego w owocach. Z tego względu jest równie często co w ogrodzie widziany w kuchni, gdzie stanowi niemal niezbędny dodatek do wielu potraw. Z nim kisi się nie tylko ogórki, ale także paprykę i kapustę. Młode, zielone pędy uzupełniają smak zup, sałatek, potraw z ryb, ziemniaków, potraw mącznych. Mięsa i ryby również smakowo komponują się z dodatkiem kopru, zwłaszcza w postaci suszonej, która jest nieomal wierną kopią świeżo ściętego z ogrodowego zagonu kopru. Konserwować koper można również w niskiej temperaturze lub w szczelnie zamkniętym słoiku wypełnionym solą. Suszone pędy podwieszone u powały kuchni spotkać kiedyś można było także w sypialniach, bo zgodnie z wierzeniami przywodziły dobre sny i chroniły przed piorunami.
Zalety kopru nie ograniczają się tylko do smaku i aromatu. Jego zbawczy wpływ na trawienie doceniają młodzi rodzice, którzy muszą stawić czoło kolce niemowlęcej, która jest bardzo częstą przypadłością noworodków do 4 miesięcy życia. Preparaty z kopru włoskiego mają pozytywne działanie na trawienie nie tylko od pierwszych miesiącach życia, ale również później. Herbaty, napary, tabletki z wyciągiem z kopru włoskiego służą pomocą przy zaburzeniach trawienia, wzdęciach, zaparciach, nieżycie dróg oddechowych, uczuciu przepełnienia, kurczowych dolegliwościach jelit i żołądka. Koper ma działanie wykrztuśnie, wiatro — i moczopędne, działa uspokajająco, obniża ciśnienie krwi. Jego owoce mają właściwości antyseptyczne i z tej racji przynoszą ulgę w zakażeniach skóry i schorzeniach oczu.
Na uwagę zasługuje również udział kopru w kosmetologii. Nazwę olejek koperkowy często widzimy w składzie past do zębów, perfum, mydeł i płynów do płukania ust. Z kolei nasiona tej rośliny służą do sporządzania naparu, który jest stosowany w przypadku zbytniego przetłuszczania się włosów i skóry twarzy.