Rabaty ogrodowe krok po kroku – projekt i dobór roślin ozdobnych

Efektowne rabaty to jedne z najpiękniejszych elementów ogrodowego krajobrazu. Aby jednak takie były, należy odpowiednio je zaprojektować. Jakie rodzaje rabat możemy stworzyć oraz jak dobrać rośliny, które będą dobrze się czuły i świetnie wyglądały w swoim towarzystwie?

Przejdź do następnych akapitów:

Rabaty ogrodowe krok po kroku – projekt i dobór roślin ozdobnych

Rabaty ogrodowe, czyli rośliny ozdobne dobrze zestawione

Ogród porośnięty kwiatami, krzewami kwitnącymi i innymi roślinami ozdobnymi zachwyca różnorodnością. Poszczególne gatunki roślin stworzą jednak udaną kompozycję, jeśli ich układ i dobór nie będą przypadkowe. Mamy wiele możliwości zestawiania ze sobą roślin ogrodowych, tak by stworzyć piękną rabatkę. Jakimi zasadami należy się kierować, podejmując się projektu rabaty?

Rodzaje rabat ogrodowych

Jednym z pytań, na które powinniśmy sobie odpowiedzieć, jest to, jakiego rodzaju rabatę chcemy zaprojektować. Mamy w tym zakresie kilka możliwości:

- rabata wieloletnia, bylinowa – to rabata wymagającego dobrego projektu, ponieważ jej najważniejszą cechą jest to, że zdobi ogród przez wiele lat. Do jej utworzenia wybieramy przede wszystkim byliny, ale też inne rośliny, np. krzewy ozdobne. Taka rabata zachwyca od wczesnej wiosny do późnej jesieni, a czasem nawet zimą, szczególnie jeśli zadbamy o to, by była całosezonowa, czyli by znalazły się na niej roślinny kwitnące w różnym czasie.

- rabata sezonowa – rabata wiosenna, letnia lub jesienna są zwykle prostsze w zaprojektowaniu od rabat całorocznych lub wieloletnich. Możemy wykorzystać do ich stworzenia kwitnące wczesną wiosną kwiaty cebulowe, np. narcyzy lub hiacynty, długo kwitnące kwiaty jednoroczne, np. begonie czy werbeny, a także kwiaty kwitnące jesienią: astry, rudbekie, chryzantemy czy wrzosy.

- rabata jednogatunkowa – rabata tego typu jest stosunkowo łatwa w stworzeniu i pielęgnacji, ponieważ tworzące ją roślinny mają zbliżone lub takie same wymagania.

- rabata wielogatunkowa – to rabata wymagająca dobrego planu i zestawienia poszczególnych gatunków roślin w taki sposób, by maksymalnie ułatwić sobie ich pielęgnację, a przy tym zapewnić wszystkim okazów odpowiednie warunki do wzrostu. Łączenie różnych gatunków roślin na jednej rabacie może dać spektakularny efekt.

- rabata jednokolorowa – to rabata z roślinami ozdobnymi kwitnącymi na ten sam kolor lub w zbliżonych odcieniach. Możemy stworzyć np. rabatę niebieską, białą, żółtą itd.

- rabata wielobarwna – tutaj rośliny kwitną na różne kolory – może to być zarówno rabata jednogatunkowa złożona z różnych odmian roślin lub wielogatunkowa, na której poszczególne okazy kwitną na różne kolory.

Przeczytaj także: Rośliny odporne na deptanie

Czy wiesz, że... Rabaty ogrodowe mogą być utrzymane w różnych stylach, np. japońskim, angielskim czy wiejskim. Wyróżnia się także rabaty niskie i wysokie, a także wzniesione, czyli zaaranżowane np. w skrzyniach. Za jedną z form rabaty można uznać także skalniak.

Projekt rabaty ogrodowej – lokalizacja i przygotowanie gleby

Lokalizacja to bardzo ważny aspekt, który bezwzględnie należy uwzględnić podczas wyboru roślin ozdobnych. Na rabatę nadaje się wiele miejsc w ogrodzie – może to być przestrzeń wzdłuż ogrodzenia, ścieżki ogrodowej lub muru budynku, wolne miejsce w pobliżu kącika wypoczynkowego lub pod drzewem.

Stanowisko wybrane na rabatę będzie determinowało również wybór gatunków roślin, które dobrze przyjmą się w określonych warunkach. Jeśli zdecydowaliśmy się na zaaranżowanie przestrzeni w cieniu, będziemy musieli obsadzić ją roślinami tolerującymi niedobór promieni słonecznych. Jeśli z kolei chcemy zlokalizować rabatkę w pełnym słońcu, zdecydujmy się na rośliny tolerującymi pełne nasłonecznienie.

Porada eksperta O wyborze kwiatów na rabaty decyduje także gleba. Inne roślinny przyjmą się na podłożu lekkim, suchym i dobrze przepuszczalnym, a inne w ziemi wilgotnej i cięższej.

Wybrane na rabatę stanowisko wymaga również odpowiedniego przygotowania. Do podstawowych czynności należy przekopanie stanowiska i zasilenie go kompostem bądź nawozem wieloskładnikowym. Pamiętajmy także, by zadbać o właściwy odczyn gleby – pierwszym krokiem będzie sprawdzenie pH ziemi ogrodowej. W zależności od wyniku przeprowadzonego testu oraz wymagań roślin, które chcemy zasadzić, będziemy musieli zasilić ją kwaśnym torfem lub np. zwapnować.

Rozmiar i kształt rabaty ogrodowej

W projekcie rabaty ogrodowej uwzględniamy także wielkość rabaty – może być ona tym większa, im większy posiadamy ogród. Nie zapominajmy przy tym, że duża grządka będzie wymagała od nas poświęcenia większej ilości czasu na jej pielęgnację – niezadbana, zwłaszcza sporych rozmiarów, z pewnością nie będzie ozdobą działki, a co więcej – będzie ją szpecić.

Ozdobne rabaty mogą mieć także dowolny kształt. Te umiejscowione wzdłuż murów czy ścieżek mogą być np. prostokątne lub trójkątne, ale z jednej strony możemy nadać im oryginalną, zaokrągloną bądź falistą formę. Rabatom usytuowanym z dala od ogrodzeń i będących np. urozmaiceniem trawnika (które określić można mianem wyspy), z powodzeniem nadamy także inny kształt, np. koła. Oryginalnie zaprezentują się też nasadzenia o zupełnie nieregularnej formie.

Jak wydzielić rabatę ogrodową?

Kształt rabat ogrodowych możemy efektownie podkreślić, choć nie zawsze będzie to potrzebne. W niektórych ogrodach swobodne rabaty szczelnie okalają ścieżki ogrodowe bądź płynnie łączą się z trawnikiem. Jeśli jednak chcemy zabezpieczyć teren przeznaczony na rabatę przed porastaniem go trawą, możemy oddzielić go od murawy za pomocą obrzeży ogrodowych – o tym jakie znajdują zastosowanie, można przeczytać w artykule Palisady i obrzeża – do czego je wykorzystać. Obrzeża, palisady czy rollbordery podkreślą kształt, jaki nadaliśmy rabacie, a także będą jej integralną częścią.

Czy wiesz, że... Do wytyczenia obszaru rabaty możemy wykorzystać również inne elementy. Mogą to być np. polne kamienie, które dobrze sprawdzą się w roli otoczki bądź jako elementy przeplatające się pomiędzy roślinami na skalniaku. Granice rabat kwiatowych wytyczą także kostki brukowe lub granitowe albo żwir wysypany na agrowłókninie. W roli obwódek mogą występować tez same rośliny: wśród nich znajdziemy zarówno niewielkie krzewinki (np. lawendę), jak i krzewy ozdobne (np. bukszpan czy berberys).

Kwiaty wieloletnie i krzewy ozdobne do ogrodu – gatunki na rabaty

Rabaty ogrodowe możemy obsadzić różnymi roślinami – kwiatami wieloletnimi i jednorocznymi, krzewami ozdobnymi, a także roślinami ozdobnymi z liści. Do pięknych kwiatów polecanych na rabaty zaliczamy m.in. ostróżkę ogrodową, astry, jeżówki, rudbekie, dzielżany, naparstnice, niezapominajki, liliowce, rozchodniki, kwiaty cebulowe (np. tulipany, narcyzy, hiacynty), piwonie, dalie, róże rabatowe, funkie czy żurawki.

Krzewy ozdobne do ogrodu, które sprawdzą się na rabatach, to zarówno rośliny liściaste, jak i iglaste – zalicza się do nich np. hortensje, azalie i rododendrony, krzewuszki, forsycje, budleje, cisy czy cyprysiki. Warto zwrócić także uwagę na rośliny ozdobne z liści – są to np. bukszpany, berberysy, trzmieliny i pęcherznice. W tym miejscu wspomnijmy także o szczególnych roślinach ozdobnych, jakimi są trawy – poszczególne gatunki różnią się nie tylko siłą wzrostu i ekspansywnością, ale także ubarwieniem liści. Dzięki temu stanowią idealny dodatek do różnorodnych kompozycji, a nawet mogą stanowić ich główne elementy.

Porada eksperta Na rabatach warto uwzględnić także rośliny okrywowe, które szczelnie pokryją wolne miejsca i nie dopuszczą do rozwoju chwastów. Należą do nich m.in. bluszczyk kurdybanek, barwinek pospolity czy tojeść rozesłana.

Projekt rabaty ogrodowej – o czym pamiętać?

O czym pamiętać, tworząc rabaty ogrodowe? Oto kilka zasad, których powinniśmy przestrzegać:

- projekt rabaty najlepiej rozpocząć od wykonania przybliżonego rysunku na kartce – powinien on uwzględniać kształt i rozmiar rabaty oraz układ poszczególnych gatunków roślin;

- wybierając rośliny na rabaty, zwróćmy uwagę na ich wymagania – najlepiej zestawić ze sobą gatunki o takich samych preferencjach, co ułatwi ich pielęgnację i zapewni im właściwe warunki do wzrostu;

- w bliskim sąsiedztwo sadzimy również rośliny o podobnej sile wzrostu, co pozwoli uniknąć sytuacji, w której gatunki szybko rosnące zaczną zagłuszać te o słabszej sile wzrostu;

- zanim zasadzimy poszczególne okazy, rozstawmy donice z nimi w wybranych miejscach, co pozwoli nam wstępnie zwizualizować projekt rabaty i wprowadzić do niego ewentualne zmiany;

- jeśli chcemy połączyć na rabacie rośliny wysokie z niskimi, pamiętajmy o układzie piętrowym – najwyższe gatunki sadzimy z tyłu, a niższe z przodu, w taki sposób, aby rośliny nie zasłaniały się wzajemnie. Starajmy się jednocześnie nadać kompozycji naturalny charakter, aby poszczególne piętra płynnie się przenikały;

- jeśli zależy nam na efektownym wyglądzie rabaty przez cały rok, uwzględnijmy na niej obecność roślin kwitnących o każdej porze roku, a także okazów ozdobnych z liści i zimozielonych;

- aby uzyskać efekt barwnych plam, rośliny z tego samego gatunku sadzimy w mniejszych bądź większych grupach. Nasadzenia grupowe są bardziej wyraziste i prezentują się lepiej niż pojedyncze okazy.

- pamiętajmy o odpowiednim zagęszczeniu roślin – zalecana liczba okazów przypadających na metr kwadratowy bywa różna dla różnych gatunków i może wynosić od jednej do kilkunastu sztuk.