Brykiet czy węgiel – jakie paliwo do grilla wybrać
Potrawy z grilla będą miały niepowtarzalny smak i aromat, jeśli do przyrządzania żywności wybierzemy odpowiednie paliwo. Najpopularniejsze z nich to brykiet i węgiel drzewny – chociaż często stosujemy je wymiennie, charakteryzują się nieco odmiennymi właściwościami. Oto, co powinniśmy o nich wiedzieć, nim oddamy się urokom przygotowywania kulinarnych specjałów w otoczeniu roślinności naszego ogrodu.
Czy tylko brykiet i węgiel na grilla?
Do przyrządzania potraw na palenisku grilla wybieramy najczęściej brykiet i węgiel drzewny. Zarówno pierwszy, jak i drugi, nie wyczerpują listy paliw, z jakich możemy korzystać podczas biesiadowania pod gołym niebem, ponieważ znajduje tutaj zastosowanie też drewno, ale pochodzące nie z wszystkich krajowych gatunków. Podobnie jest z brykietem, którego surowiec bazowy również powinien być właściwie wybrany, by spełnił swoje zadanie i wytworzył ciepło, w którym w bezpieczny dla zdrowia sposób przygotujemy posiłek mięsny lub warzywny.
Aby podczas grillowania wyeliminować ryzyko powstawania szkodliwych substancji, oprócz wyboru paliwa ważne będzie też użycie akcesoriów, do których obecności przykładaliśmy wagę ze względów estetycznych – przykładem takich przedmiotów są jednorazowe tacki. Zanim jednak wyszczególnimy zagrożenia związane z ich brakiem, przyjrzyjmy się najpopularniejszym paliwom na ogrodowe grille
Przeczytaj także: Projekt grilla ogrodowego – o czym pamiętać?
Węgiel drzewny w palenisku grilla – tak czy nie?
Oprócz brykietu najczęściej do zasilania palenisk ogrodowych grillów jest używany węgiel. Oczywiście – nie każdy węgiel, a jedynie drzewny, czyli pochodzący z wypalania drewna w dużych stalowych piecach – retortach. Urządzenia te przejęły rolę wykorzystywanych przez wieki mielerzy, które do dzisiaj zobaczyć można w niektórych skansenach.
| Czy wiesz, że W dawnych czasach zawód węglarza pracującego przy wypalaniu węgla drzewnego nie cieszył się estymą, chociaż prawidłowo przeprowadzone wypalanie drewna było procesem wymagającym wiedzy i umiejętności. Ułożony prawidłowo mielerz, czyli stos pokawałkowanego drewna zwróconego w stronę środka, obłożony gliną, ziemią lub darnią, raz rozpalony tlił się przy małym udziale powietrza nawet miesiąc, nim wytworzony w nim węgiel drzewny nabrał odpowiednich właściwości. |
Aby wytworzyć 1 kg węgla drzewnego, potrzeba pięć razy więcej naturalnego surowca, za to otrzymane paliwo względem ilości energii, jaką można wytworzyć, jest porównywalne z benzyną i trzykrotnie przewyższa suche drewno. Wybierając odpowiedni do grillowania węgiel drzewny, należy zwrócić uwagę, czy został wytworzony wskutek przetworzenia gatunków liściastych – tylko takie są odpowiednie do zastosowania podczas kulinarnych uczt organizowanych w ogrodach. Drewno pochodzące z gatunków iglastych jest bardziej zasobne w żywicę, a ta w wyniku spalania emituje szkodliwe dla zdrowia substancje – węglowodory aromatyczne – które wnikają do wewnątrz układu oddechowego. To niejedyne zagrożenie związane z nieodpowiednim paleniem (i rozpalaniem) grilla.
Czy warto grillować używając tylko brykietu?
W przeciwieństwie do węgla drzewnego, który może pochodzić z drewna drzew iglastych, wybór odpowiedniego brykietu jest znacznie łatwiejszy, ponieważ wytwarza się go ze sprasowanego węgla drzewnego z dodatkiem innych naturalnych materiałów opałowych i lepiszcza. Niestety, z jego prawidłowym użyciem związany jest większy upływ czasu. Dlaczego? Aby przyrządzić aromatyczny, soczysty i smaczny posiłek, potrzebne jest wytworzenie żaru – ten znacznie szybciej uzyskuje się z węgla drzewnego. Brykiet, nim osiągnie stan odpowiedni do umieszczeniu na ruszcie pokawałkowanego, zamarynowanego wcześniej mięsiwa, potrzebuje nawet 40 minut czasu, co wyklucza jego zastosowanie w przypadku konieczności błyskawicznego przyrządzenia potrawy.
|
Porada specjalisty Palenisko grilla wypełnione brykietem nadaje się do pieczenia na ruszcie, jeśli wytworzymy odpowiedni żar. Jego pojawienie się zwiastuje szary nalot na brykiecie pochodzący z popiołu. Pamiętajmy, że jedynie żar – czy to z brykietu, czy z węgla drzewnego – jest odpowiedni do obróbki termicznej produktów spożywczych. Jeśli bazować będziemy na mechanicznie podsycanym ogniu, doprowadzimy do spalenia mięsa czy warzyw z wierzchu, podczas gdy ich środek będzie niedostatecznie usmażony lub upieczony. Zobacz też: Najważniejsze zasady bezpiecznego grillowania |
Stosowanie brykietu w porównaniu z węglem drzewnym jest z kolei bardziej ekonomiczne – doprowadzony do żarzenia brykiet dłużej utrzymuje właściwą temperaturę do przygotowywania potraw. Nie bez znaczenia jest też ilość popiołu, która jest efektem całkowitego spalenia brykietu – jest go znacznie mniej niż w przypadku pozostałości po węglu drzewnym, który w trakcie grillowania często nie spopiela się całkowicie, a kawałki żaru mają różną wielkość.
Brykiet doprowadzony do odpowiedniej temperatury utrzymuje ją nawet przez 4 godziny, przez co obsłuży szczególnie długo trwające kulinarne spotkanie rodzinne i towarzyskie. W przeciwieństwie do brykietu węgiel drzewny będzie bardziej odpowiedni do zasilenia paleniska w czasie przeznaczonym tylko i wyłącznie do przyrządzenia posiłku.
Stosunkowo najlepsze wydaje się połączenie funkcjonalności obu rodzajów opału do grilla – ponieważ węgiel drzewny szybciej się rozpala, trafić powinien do paleniska jako pierwszy, a dopiero na jego rozżarzonej warstwie należy umieścić brykiety. W ten sposób zajmą się ogniem szybciej i w krótszym czasie wytworzy się z nich odpowiedni do grillowania żar.
Zdrowe grillowanie, czyli jakie?
Oprócz wykorzystania właściwego opału do tworzenia żaru w palenisku, należy zwrócić uwagę na inne składowe grillowania, do których nie przywiązujemy być może wagi, a które przyczyniają się do wytwarzania szkodliwych substancji lotnych.
1. Jeśli używamy podpałki, powinna być ona przeznaczona tylko i wyłącznie do zastosowania w grillu, czyli kostkowana. Wspomaganie się podpałką płynną (ta jest odpowiednia tylko do kominka!), naftą czy benzyną nie tylko może spowodować pożar, ale powstające w wyniku ich spalania substancje mają działanie rakotwórcze.
2. Aby rozniecić przygasający ogień potrzebny do wytworzenia żaru, zamiast podpałek bardziej odpowiednia będzie dmuchawa, której użycie z kolei odciąży też nasze płuca. Rozniecanie ognia przez dmuchanie na węgle lub brykiet skutkuje wdychaniem powietrza przepełnionego dymem, a samo przebywanie w jego zasięgu porównywalne jest do przebywania w miejscu wypełnionym dymem papierosowym o dużym stężeniu.
3. Szkodliwe dla zdrowia są również osiadające na rozżarzonych węglach lub brykietach kropelek tłuszczu wytopionego na skutek działania wysokiej temperatury na produkty mięsne. W wyniku ich spalenia uwalniają się – mające również kancerogenne właściwości – dioksyny i furany. Ograniczymy ich udział w dymie z paleniska, jeśli na ruszcie przyrządzać będziemy produkty mięsne na aluminiowych, jednorazowych tackach.
4. Papier pochodzący z kolorowych czasopism, jak również karton, pozostałości płyt drewnopochodnych czy lakierowane drewno – to produkty, których palenisko naszego grilla nie powinno poznać nigdy.
Co zamiast brykietu i węgla drzewnego?
Zamiast obu najpopularniejszych paliw do grillowania możemy posłużyć się również drewnem, o ile pochodzi ono z gatunków liściastych i jest odpowiednio wysuszone. Jego zastosowanie jednak znacznie wydłuża czas przygotowania posiłku, bo aby wytworzył się żar z kawałków drewna, potrzeba na to nawet 3 godzin – konieczne będzie więc rozpalenie grilla zasilonego drewnem odpowiednio wcześniej przed pojawieniem się pierwszych gości. W praktyce więc drewno znajduje zastosowanie częściej w ogrodowych wędzarniach – wada w przypadku grillów, czyli duża ilość dymu, jest niewątpliwą zaletą tego rodzaju obróbki żywności.
| Czy wiesz, że... Chociaż zupełnie innym typem urządzenia służącego do przyrządzania dań na wolnym powietrzu jest grill gazowy, także i on wykorzystuje specyficzny materiał do wytworzenia długotrwałego żaru – to kamienie wulkaniczne. Do ich zalet należy wielokrotność użycia, ponieważ w przeciwieństwie do węgla i brykietu kamienie z lawy o frakcji od 3 do 7 cm nie spopielają się w takim samym stopniu i można je wykorzystać ponownie. |
Spośród brykietów do grillowania spotkać możemy opał do paleniska poprzedzony nazwą „eko-” – warto się przyjrzeć tej odmianie brykietu, ponieważ w pełni zasługuje na skojarzenia z ekologią. Powstaje on w wyniku obróbki łupin orzecha kokosowego, przez co w celu jego wytworzenia nie są ścinane drzewa, a wykorzystywane są pozostałości owoców palmy kokosowej. Zdrewniała łupina nie zawiera szkodliwych żywic, przez co dym unoszący się z paleniska jest bardziej korzystny dla zdrowia, zwłaszcza osób ze skłonnościami do alergii.